Cilt 19 Sayı 52 (Haziran 2025)
Orjinal Araştırma Makaleleri Türkçe Öğretmeni Adaylarının Edebî Eserlerdeki Kahramanları Rol Model Alma ile İlgili Görüşlerinin İncelenmesi

Hatice Erden, Fatih Kana

ss. 1 - 25

Özet

Bu araştırmanın amacı edebî eserlerdeki kahramanları rol-model almayla ilgili Türkçe öğretmeni adaylarının görüşlerini belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımlarından olgubilim (fenomenoloji) deseni ile desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’nin batısında bulunan devlet üniversitesinde öğrenim gören 18 ile 25 yaş arasındaki 56 Türkçe öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın verileri ise betimsel analiz yoluyla analiz edilmiştir. Nitel veriler, MAXQDA programı kullanılarak incelenmiş ve kodlar, temel bulguları yansıtan temalar halinde sistematik olarak düzenlenmiştir. Veriler, araştırma soruları ve hedefler doğrultusunda yorumlanmıştır. Öğretmen adaylarına göre rol-model alma kavramı beğenilen insanların hayat tarzını örnek alma olarak nitelendirilirken rol- model alma davranışı bireysel ilgi ve ihtiyaçlara göre şekillenmekte ve insanların gelişimine katkı sağlamaktadır. Öğrencilerin edebî eserlerdeki karakterlerle kendilerini özdeşleştirerek onların yaşadığı deneyimlerden ders çıkardığı ve bu sayede doğru ya da yanlış davranışlar konusunda bilinçlendiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anaktar kelimeler: Edebî eser, rol-model alma, Türkçe öğretmeni adayları.

Orjinal Araştırma Makaleleri 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Sosyal Boyutunun Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programında Temsili: Tematik Analiz

Elmaziye Temiz, Gülşah Yavuz

ss. 26 - 59

Özet

Bu çalışmanın amacı Birleşmiş Milletler 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının sosyal boyutunda yer alan hedeflerin Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı’nda temsil edilişini incelemektir. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi desende gerçekleştirilen çalışmanın veri kaynakları Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı ile Birleşmiş Milletler 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları kitapçığıdır. Programın genel amaçları, uygulanmasına ilişkin esasları, öğrenme alanları ve öğrenme çıktıları çerçevesinde; sosyal sürdürülebilirlik boyutundaki “Yoksulluğa Son”, “Açlığa Son”, “Sağlık ve Kaliteli Yaşam”, “Nitelikli Eğitim”, “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği”, “Eşitsizliklerin Azaltılması”, “Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar”, “Sorumlu Üretim ve Tüketim”, “Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar” ile ortak boyutta yer alan “Amaçlar İçin Ortaklıklar” olmak üzere on temel amaca yer verilişi içerik analizi tekniğiyle karşılaştırmalı incelenmiştir. Elde edilen bulgular, öğretim programının sosyal sürdürülebilirliği destekleyen değerlere, toplumsal sorumluluk bilincine, insan haklarına ve demokratik katılım ilkelerine önem verdiğini göstermiştir. Programda yer alan özel amaçlar, sosyal sürdürülebilirlik boyutunda en yoğun biçimde “Nitelikli Eğitim” ile ilişkilendirilmiştir. Programın uygulanmasına ilişkin esaslardan 14’ü “Nitelikli Eğitim” ve beşi “Eşitsizliklerin Azaltılması” amaçlarıyla ilişkilendirilmiştir. Programda her iki hedef doğrultusunda da öğrencilerin bireysel farklılıklarına duyarlı, katılımcı, sosyal-duygusal gelişimi önceleyen, disiplinler arası ve bağlam temelli öğrenme ortamlarının oluşturulmasına yönelik ilke ve uygulamalara yer verildiği görülmektedir. Programda sınıf seviyelerinde sosyal boyutta yer alan bazı Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları birden fazla öğrenme alanında yer almaktadır.

Anaktar kelimeler: Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilir Kalkınma, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA), Sosyal Sürdürülebilirlik, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli (TYMM), Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı (HBDÖP), Öğretim Programı Bileşenleri, İçerik Analizi

Orjinal Araştırma Makaleleri Comparative Evaluation of Education in Türkiye and the Netherlands from a Religious and Sociological Perspective

İsmail Demir

ss. 60 - 78

Özet

This study aims to provide a comparative assessment of Islamic religious education in Türkiye and the Netherlands. Türkiye, a predominantly Muslim country, has integrated Islamic religious courses under state control into its curriculum. On the other hand, the Netherlands, a predominantly Christian country with a significant Muslim population, has a pluralistic and libertarian approach to religious education. This study aims to examine Islamic religious education in the two countries from a historical, structural and pedagogical perspective using literature review and comparative analysis methods. The results of the study show that a state-focused religious education model is prominent in Türkiye, while a pluralistic and libertarian approach is adopted in the Netherlands. Data were collected through academic articles, official reports and educational policy documents. The aim of the study is to help understand the impact of religious education policy on social inclusion, identity formation and the preservation of cultural heritage. As a result, the Religious Education models of both countries face similar challenges and opportunities, albeit in different socio-political contexts. Data were collected through academic articles, official reports and educational policy documents.

Anaktar kelimeler: islamic religious education, comparative education, religious education policies.

Orjinal Araştırma Makaleleri Liderlik Stilleri, Örgütsel Sosyalleşme ve Etkili Okul Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Derya Sarıkaya, Sinan Yalçın, Mustafa Köroğlu

ss. 79 - 117

Özet

Bu araştırmada; liderlik stilleri ile örgütsel sosyalleşme ve etkili okul arasındaki ilişki araştırılmıştır. Araştırma, ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın evrenini 2022-2023 eğitim öğretim yılında Erzincan’da görev yapan öğretmenler, örneklemini ise uygun örnekleme yöntemiyle seçilen 249 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma bulgularına göre, öğretmenlerin dönüşümcü, sürdürümcü ve serbest bırakıcı liderliğe ilişkin algıları orta düzeyde; örgütsel sosyalleşme ve algılanan okul etkililiği algıları ise yüksek düzeyde çıkmıştır. Elde edilen bir diğer bulguya göre öğretmenlerin sadece serbest bırakıcı liderliğe ilişkin algılarının cinsiyet değişkenine göre farklılık gösterdiği, erkek öğretmenlerin okul yöneticilerini kadın öğretmenlere göre daha serbest bırakıcı lider olarak gördüğü sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin eğitim durumu ve yaş değişkenlerine göre algılarında herhangi bir farklılaşma görülmemişken, okul türü değişkenine göre algılanan okul etkililiği; mesleki kıdeme göre ise örgütsel sosyalleşme algılarında anlamlı bir farklılık ortaya çıkmıştır. Araştırmadan elde edilen bir diğer sonuca göre dönüşümcü liderlik ile sürdürümcü ve serbest bırakıcı liderlik arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki, dönüşümcü liderlik ile örgütsel sosyalleşme ve algılanan okul etkililiği arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki ortaya çıkmıştır. Sürdürümcü liderlik ve serbest bırakıcı liderlik ile örgütsel sosyalleşme ve algılanan okul etkililiği arasında ise negatif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anaktar kelimeler: Dönüşümcü Liderlik, Sürdürümcü Liderlik, Serbest Bırakıcı Liderlik, Örgütsel Sosyalleşme, Algılanan Okul Etkililiği

Orjinal Araştırma Makaleleri A Research on the Improvement of Applied Art Education in Special Education Schools Affiliated to the Ministry of National Education

Tuba Subaşı Adıbelli

ss. 118 - 142

Özet

The study is limited to the applied art education in the work and skills application courses of students with intellectual disabilities who receive education in special education institutions. The purpose of the study is to examine all aspects of the methods applied in the field of art education in special education, to discuss the applicability of modern methods and to examine the contribution of the applied art education model to the development of students with special education needs. Another purpose of the study is to contribute to the enrichment of the content of this course. In the study, new approaches and methods in art education were examined and the factors affecting the development of individuals with special education needs were tried to be revealed. The content of the work and skills application course, its implementation, its contribution to student skills, behaviors and vocational acquisition were evaluated, and the opinions of expert educators of the field were taken with qualitative research methods. Since our research is a qualitative study, qualitative research methods were used. The general population of the study is special education. The accessible population of the study is the group of students with intellectual disabilities (moderate-severe) in the field of special education. The sample of the study is the art education of students taking work and skills application course. In order to increase the competence of the applied art education of this group of students, it was tried to reach the result by following a systematic method with deliberate elimination. Educators working in the field of Special Education made suggestions such as enriching the content of applied art education courses, reducing the number of students and implementing individual education programs in applied courses, diversifying and increasing art education courses in special education schools. As a result of the study, it was concluded that applied art education should be included in the curriculum at all levels of special education, that special education teachers can contribute to the quality of the course by taking art courses, and that grading should be made according to the student background.

Anaktar kelimeler: Special education, intellectual disability, skills development, art practices, handicrafts, national education

Orjinal Araştırma Makaleleri Analysis of Literary Texts in Teaching Turkish As a Foreign Language BENGÜ A2 in terms of Teaching Cultural and Social Values

Ayşe Dağ Pestil

ss. 143 - 158

Özet

This study aims to examine the function of literary texts in course materials used in teaching Turkish to foreigners in terms of transferring social values. In this context, five literary texts (Tarık Buğra's "Morning at Home", Sait Faik Abasıyanık's "Sivriada Nights", Nasreddin Hodja's anecdote "Hocanın Öteki Köyde Yaptıkları", Selim Sırrı Tarcan's "Mutlu Olmanın Yolu" and Karacaoğlan's poem "Gidelim") in Units VI and XII of the BENGÜ A2 textbook were evaluated through thematic analysis. The study examined how these texts reflect values specific to Turkish society such as family ties, love of nature, spirituality, labor, industriousness, patience, humor, contentment, hospitality and solidarity; the relevant values were defined and interpreted separately for each text. The study reveals that literary texts not only provide language input, but can also be used as a pedagogical tool in the transmission of cultural identity characteristics and values. Qualitative research method, which is one of the scientific research methods, descriptive analysis and content analysis design were used in the study. As a result of the analysis, it is stated that literary texts make important contributions to the acquisition of cultural awareness as well as communication competence in foreign language teaching. As a result of this research, which contains important data for material development experts and language teachers, various suggestions are also included.

Anaktar kelimeler: literary texts, presentation of culture and values, Turkish as a Foreign Language, thematic analysis

Orjinal Araştırma Makaleleri Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğreten Eğitimcilerin Yapay Zekâ Uygulamalarına İlişkin Görüşleri

Mehmet Kardoğan, Naif Kardaş

ss. 159 - 180

Özet

Son yüzyılda bilim ve teknoloji alanında yaşanan hızlı gelişmeler, insanlara birçok alanda önemli fırsatlar sunmaktadır. Bu fırsatlardan biri de giderek daha fazla alanda etkisini gösteren yapay zekâ (YZ) uygulamalarıdır. Günümüzde birçok sektörde olduğu gibi eğitim-öğretim süreçlerinde de yapay zekâ teknolojileri çeşitli işlevlerle kullanılmaktadır. Yapay zekânın eğitim-öğretim faaliyetlerinde kullanılması eğitimcilere olumlu katkı sağlayabilir. Bu bağlamda gerçekleştirilen bu araştırmanın amacı, Türkçeyi yabancı dil olarak öğreten eğitimcilerin yapay zekâ uygulamalarına yönelik görüşlerini ortaya koymaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseninde yapılandırılan bu araştırmada, Türkiye’nin farklı bölgelerinde görev yapan altı akademisyen ve altı öğretmenden oluşan toplam 12 katılımcı yer almıştır. Veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmış ve içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırma bulgularına göre, katılımcıların büyük çoğunluğu yapay zekâ uygulamalarını eğitim süreçlerinde aktif biçimde kullandıklarını belirtmiştir. Eğitimciler, bu uygulamaların bireysel öğrenmeyi desteklediğini, materyal geliştirme ve erişim süreçlerini kolaylaştırdığını gelecekte bu teknolojilerin bireysel öğrenmeyi ve bilgi edinmeyi kolaylaştıracağını, dijitalleşmenin eğitim süreçlerinde daha da yaygınlaşacağını, dil öğretiminde önemli katkılar sağlayacağını ifade etmiştir. Öte yandan, bazı katılımcılar yapay zekânın öğrencileri tembelliğe alıştırabileceğini ve kültürel aktarım konusunda yetersiz kalabileceğini dile getirmiştir. Ayrıca kişisel verilerin sızdırılması, güvenlik tehditleri ve yüksek maliyetler nedeniyle bu uygulamaları kullanmayı tercih etmediklerini belirtmişlerdir.

Anaktar kelimeler: Yabancılara Türkçe Öğretimi, Yapay Zekâ, Teknoloji