International Association of Educators   |  ISSN: 1309-0682

Cilt 15 Sayı 36 (Haziran 2021)

Sayı Bilgileri

Issue Information

ss. i - vi   |  DOI: 10.29329/mjer.2020.367

Özet

Anahtar Kelimeler:

Orjinal Araştırma Makaleleri

Teknoloji Destekli Öğretimlerin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının TPAB Özgüvenleri ve Fen Öğretiminde Bilgisayar Kullanımına Yönelik Öz-Yeterlik İnançlarına Etkisinin İncelenmesi

Betül Timur & Mehmet Fatih Taşar

ss. 1 - 14   |  DOI: 10.29329/mjer.2020.367.1

Özet

Bu çalışmanın amacı teknoloji destekli öğretimlerim  fen bilgisi öğretmen adaylarının teknolojik pedagojik alan bilgisi (TPAB)  özgüvenlerine ve fen öğretiminde bilgisayar kullanımına yönelik öz-yeterlik inançlarına etkisini incelemektir. Bu amaçla 6., 7., ve 8. sınıf düzeyinde kuvvet ve hareket üniteleri seçilmiş ve deneysel bir araştırma tasarlanmıştır. Çalışmaya bir büyükşehir üniversitesindeki bahar döneminde, fen bilgisi öğretmenliği son sınıfında öğrenim gören 30 öğretmen adayı katılmıştır. Çalışma verilerinin toplanabilmesi için TPAB özgüven ölçeği ve bilgisayar kullanımına yönelik öz-yeterlik inancı ölçeğinin uyarlama çalışmaları yapılmıştır. 30 öğretmen adayından elde edilen verilerin analizi SPSS 17.0 programı ile yapılmıştır. Elde edilen bulgular teknoloji destekli öğretimlerin fen bilgisi öğretmen adaylarının TPAB özgüvenlerini, fen öğretiminde bilgisayar kullanımına yönelik öz-yeterlik inançlarını gelişimine etkili olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi, Pedagojik Alan Bilgisi, Fen Bilgisi Öğretmen Adayları, Teknoloji Destekli Öğretim, Deneysel Yöntem Araştırması

Türkçe Öğretmeni Adaylarının Medya Okuryazarlıkla İlgili Yeterliklerin İncelenmesi

Fatih Kana, Duygu Eren, Büşra Şeyranlı & Hatice Zorlu Kana

ss. 15 - 37   |  DOI: 10.29329/mjer.2020.367.2

Özet

Bu araştırmanın amacı, Türkçe öğretmeni adaylarının medya okuryazarlığı ile ilgili kişisel ve mesleki yeterliklerini incelemektir. Araştırmada nicel araştırma modellerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklem grubunda Türkiye’nin batısında yer alan bir devlet üniversitesinde öğrenim gören 188 Türkçe öğretmeni adayı yer almaktadır. Araştırmada Aytaş ve Kaplan (2017) tarafından geçerliği ve güvenirliği yapılmış “Medya Okuryazarlığı Öğretmen Yeterlikleri Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular değerlendirilirken, istatistiksel analizler için SPSS25 paket programı kullanılmıştır. Veriler, betimsel istatistik analizleri, t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), korelasyon analizi yoluyla analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda Türkçe öğretmeni adayları, medya okuryazarlığı konusunda kişisel ve mesleki olarak kendilerini yeterli gördüklerini belirtmişlerdir. Öğretmen adaylarının medya okuryazarlığı ile ilgili görüşleri ile sınıf düzeyleri, ekonomik durumları, yılda okudukları kitap sayısı, internette geçirdikleri süre, düzenli yayın takip etme durumları ve cinsiyetleri arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu görülmektedir. Öğretmen adayları medyanın sadece eğlence amacıyla kullanılması yönünde etkinlikler yaptırılması, derslerde sadece ders kitabında yer alan etkinlikleri kullanmaları gerektiği konularında olumsuz görüş bildirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler: Medya Okuryazarlığı, Medya Kullanımı, Medyada Etik, Türkçe Öğretmeni Adayları

Ortaokul Öğrencilerinin Problem Çözme Becerileri İle Sosyal Uyum ve Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Merve Melikoğlu & Ahmet Bedel

ss. 38 - 54   |  DOI: 10.29329/mjer.2020.367.3

Özet

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerin problem çözme becerileri, sosyal uyum becerileri ve sosyal duygusal öğrenme becerileri puanlarının cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü açısından farklılaşıp farklılaşmadığını, problem çözme alt boyutlarının sosyal uyum beceri ve sosyal duygusal öğrenme puanlarını yordama düzeyini belirlemektir. Bu amaçla toplam 792 ortaokul öğrencisine İlköğretim Düzeyindeki Çocuklar için Problem Çözme Envanteri (İPÇE), Sosyal Uyum Envanteri ve Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Ölçeği (SDÖBÖ) uygulanmıştır. Araştırmanın istatistiksel analizinde Bağımsız Ortalamalar T Testi, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon ve Çoklu Doğrusal Regresyon Analiz teknikleri uygulanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre kız ve erkek öğrenciler arasında problem çözme becerileri ve sosyal uyum becerileri puan ortalamalarının erkekler lehine anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür. 7. sınıf ve 8. sınıf öğrencileri arasında problem çözme becerileri puan ortalamalarının 7. Sınıflar lehine anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür.  Normal ortaokul ve İmam hatip ortaokulu arasında problem çözme becerileri ve sosyal uyum becerileri puan ortalamalarının normal ortaokul lehine anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür. Problem çözme becerileri alt boyutları, sosyal uyum ve sosyal duygusal öğrenme puanları arasında anlamlı düzeyde ilişkiler görülmüştür. Problem çözme beceri puanlarının sosyal uyumdaki varyansın %43’ünü ve sosyal duygusal öğrenmedeki varyansın %50’sini açıkladığı görülmüştür. Bu sonuçlardan yola çıkarak gelecek araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Ortaokul Öğrencileri, Problem Çözme, Sosyal Uyum, Sosyal Duygusal Öğrenme

Türkiye’de Matematik Eğitimindeki Argümantasyon Çalışmalarının Eğilimi Nasıldır?

Faden Topuz & Berna Cantürk Günhan

ss. 55 - 80   |  DOI: 10.29329/mjer.2020.367.4

Özet

Türkiye örnekleminde matematik eğitiminde argümantasyon temelli yapılan araştırmaları incelenmek amacıyla Ulusal Tez Merkezi/TR Dizin ve sempozyumlardaki bildiriler kapsamında gelişmiş tarama yapılmıştır. Yapılan taramada 2011-2019 yılları arasında 11 lisansüstü tez, 12 makale ve 7 bildiri toplam 30 araştırma analize dahil edilmiştir. Araştırmalar, betimsel içerik analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Araştırmalar yapıldığı yıl, yayın türü, yayın dili, öğrenme alanları, argümanların incelenmesinde kullanılan model, araştırmanın modeli-deseni, örneklem düzeyi-büyüklüğü ve örnekleme çeşidi, veri toplama araçları, geçerlik-güvenirlik sağlanması ve veri analizi yöntemleri açılarından sınıflandırılmıştır. Sınıflandırma sonucunda araştırmalarının çoğunun yayın dilinin Türkçe olduğu, çalışmaların en fazla lisans düzeyinde yapıldığı saptanmıştır. Araştırmaların genellikle az sayıda katılımcıyla yürütüldüğü görülmüştür. Katılımcıların seçiminde çoğunlukla amaçlı örnekleme yöntemlerinin kullanıldığı saptanmıştır. Araştırmaları, çalışılan öğrenme alanları düzeyinde incelediğimizde ise en çok geometri alanında çalışıldığı belirlenmiştir. Araştırmalarda çoğunlukla nitel ve karma model tercih edilmiştir. Verilerin toplanma aracı olarak da en çok açık uçlu sorular, etkinlik-çalışma yaprağı ve veri çeşitlemesi kullanılmıştır. Nicel modelin kullanıldığı araştırmalarda başarı, kaygı ve tutum değişkenlerinin ele alındığı saptanmıştır. Verilerin analizinde çoğunlukla Toulmin argüman modeli kullanılırken farklı teorik perspektiflerden de yararlanılmıştır. Sonuçlarla öğretmenlere ve araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Argümantasyon, Matematik Eğitimi, Türkiye Örneklemi, Betimsel İçerik Analizi

Ortaokul Öğrencileri İçin Psikolojik Danışma ve Rehberlik Servisine Yönelik Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi

Seda Sevgili Koçak & Neşe Kurt Demirbaş

ss. 81 - 94   |  DOI: 10.29329/mjer.2020.367.5

Özet

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin psikolojik danışma ve rehberlik (PDR) servisine yönelik tutumlarını belirleyebilmek amacıyla bir ölçek geliştirmektir. Bu amaca yönelik öncelikle ilgili literatür incelenmiş ve ortaokul öğrencilerinde rehberlik servisine yönelik tutumun göstergesi olabilecek bilişsel, davranışsal ve duyuşsal özellikler belirlenmiştir. Bu göstergeler dâhilinde 30 madde yazılmıştır. Uzman görüşü ve ön uygulama sonrasında 4 madde çıkarılmış ve 26 maddelik uygulama formu oluşturulmuştur. Hazırlanan bu form ile ortaokula devam eden 599 öğrenciden veri toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 21 ve AMOS 21 programları ile çözümlenmiştir. Ölçeğin yapı geçerliğine ilişkin açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. Ölçeğin güvenirliğine ilişkin kanıt bulmak amacıyla Cronbach Alfa iç tutarlık katsayısı hesaplanmış ve test-tekrar güvenirliği yapılmıştır. Yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin 18 madde ve iki alt boyuttan oluştuğu görülmüştür. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda model uyum indekslerinin oldukça iyi olduğu tespit edilmiştir. Ölçeğin tümüne ilişkin Cronbach Alfa iç tutarlık katsayısı .92 olarak hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Rehberlik ve Psikolojik Danışma, Ortaokul, Tutum Ölçeği

Türkiye’de Matematik Eğitiminde Özel Yetenekli Öğrencilere Dair Yürütülen Tezler Üzerine Tematik Bir İnceleme

Ahmet Yıldız & Ali Türkdoğan

ss. 95 - 111   |  DOI: 10.29329/mjer.2020.367.6

Özet

Bu çalışma Türkiye’de 2007 yılından 2020 yılına kadar matematik eğitimi alanında, özel yetenekli öğrencilerin eğitimini konu edinen yüksek lisan/doktora tezlerinin tematik bir incelenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bu amaca ulaşabilmek için nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Çalışma örneklemini, belirtilen tarihlerde yazılmış Türkiye’de yürütülen ve YÖK Tez İzleme Merkezi’nden ulaşılabilen 53 tane yüksek lisans/doktora tezi oluşturmaktadır. Ulaşılan tezler; tematik analiz tekniği ile örneklem/katılımcı özellikleri, konu, öğrenim düzeyi, yayın yılı, yürütüldükleri üniversiteler, tezin yöntemi, veri toplama teknikleri gibi özellikler bağlamında incelenmiştir. Araştırma kapsamında incelenen tezlerin büyük bir çoğunluğu yüksek lisans tezlerinden oluşmaktadır. İlgili alandaki ilk tez 2007 yılında yazılmış bir tez iken ilerleyen yıllarda yürütülen tez çalışmalarının arttığı görülmüştür. Çalışılan konuların daha çok özel yetenekli öğrencilerin matematiğe yönelik kaygı/algı/tutum/öz-yeterlikleri, matematiksel yaratıcılıkları ve problem çözme/kurma becerileri üzerine olduğu görülmektedir. Elde edilen bulgular neticesinde uygulayıcılara ve araştırmacılara çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Matematik Eğitimi, Özel Yetenek, Lisansüstü Tez, Tematik İnceleme

İlkokul Dördüncü Sınıf Türkçe ve Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Toplumsal Duyarlılık

Ayşegül Bayraktar, Ece Ozdogan Ozbal & Kübra Babacan

ss. 112 - 127   |  DOI: 10.29329/mjer.2020.367.7

Özet

Bu araştırmanın amacı toplumsal duyarlılığın en fazla konu edinileceği Türkçe ve Sosyal Bilgiler ders kitaplarını inceleme ve bu kitaplarda toplumsal duyarlılık konusuna nasıl yer verildiğini belirlenmektir. İlkokullarda öğrencilerin en çok etkileşimde bulunduğu kaynaklardan biri de ders kitapları olduğundan araştırma kapsamında incelemek için ders kitapları seçilmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2019-2020 akademik öğretim yılında kullanılmakta olan ilkokul dördüncü sınıf Türkçe ve Sosyal Bilgiler ders kitaplarında toplumsal duyarlılığa yer verilme durumunun değerlendirildiği araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırmada toplumsal duyarlılığın kitaplarda ne oranda yer aldığı kültürel duyarlık, çevresel duyarlık, sivil ya da medeni duyarlık boyutlarında incelenmiştir. Araştırma sonucunda Türkçe ders kitabında Sosyal Bilgiler ders kitabına göre toplumsal duyarlılığa daha az yer verildiği, verilen toplumsal duyarlılık örneklerinin ise ağırlıklı olarak düşünme soruları ve etkinlikler ile sınırlı kaldığı görülmektedir. Toplumsal duyarlılığa ilişkin sahip olunması gereken becerilerin farklı çeşitlerine ise daha çok Sosyal Bilgiler ders kitabında yer verilmektedir. Sosyal Bilgiler ders kitabında her temada toplumsal duyarlılığın farklı boyutlarına yer verilirken, Türkçe ders kitabında bu boyutlara yer verilmediği belirlenmiştir.  Araştırma sonuçlarına göre toplumsal duyarlılığa ilişkin vurgular Türkçe ders kitabında konu değerlendirme etkinliklerinin yanı sıra metin içerisinde de verilmelidir. Ayrıca, farkındalık bilincini oluşturmaya yönelik becerilere metinler içerisinde yer verilmesi ve Türkçe kitabının bu açıdan uygun metinler ile zenginleştirilmesi önerilebilir. Toplumsal duyarlılığın önemi dikkate alındığında Sosyal Bilgiler ders kitabında ayrı bir tema olarak toplumsal duyarlığa yer verilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler: İlkokul, Ders Kitabı, Toplumsal Duyarlılık

İlkokul İkinci Sınıf Öğrencileri İçin Problem Çözme Ölçeği Geliştirme: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Simla Eda Gürsoy & Nadir Çeliköz

ss. 128 - 163   |  DOI: 10.29329/mjer.2020.367.8

Özet

Araştırmanın amacı, ilkokul 2. sınıf öğrencilerine yönelik problem çözme ölçeği (PÇÖ) geliştirmek ve bu ölçeğin geçerlik ve güvenirlik analizlerini yapmaktır. PÇÖ, 14 maddeden oluşan üç boyutlu çoktan seçmeli bir ölçektir. Ölçeğin istatistiksel işlemlere uygunluğuna bakmak için parametrik test çalışmaları yapılmış ve ölçeğin parametrik bir test olduğu görülmüştür. Geçerliği test etmek için ölçeğin görünüş, kapsam, yapı, yordama, iç ve dış geçerliğine; güvenirliğini test etmek için ölçeğin iç tutarlılığına yönelik hesaplanan kr20 değerine ve iki yarı güvenirlik analizi sonuçlarına bakılmıştır. Kapsam geçerliği için işlenecek her konuyla ilgili sorulara yer verilmeye çalışılmış, soruların hazırlanmasında öğrencilerin hedef ve davranışları dikkate alınmış ve yedi uzmanın görüşlerine başvurulmuştur. Ölçeğin son haliyle yenilenmiş bloom taksonomisi dikkate alınarak belirtke tablosu oluşturulmuştur. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda bir madde ölçekten çıkarılmış ve ölçeğin üç faktörden oluştuğu sonucuna varılmıştır. Ortaya çıkan üç faktörlü ölçek toplam varyansın % 51’ini açıklamaktadır. Bağımsız değişkenler, bağımlı değişkeni pozitif yönde anlamlı bir şekilde yordamakta ve bağımlı değişkene ilişkin toplam varyansın %53’ünü açıklamaktadır. Güvenirliğe yönelik hesaplanan KR20 ve testi yarılama değerleri sırasıyla 0.88 ve 0.89 bulunmuştur. Bu sonuçlar doğrultusunda veri toplama aracının güvenirliğinin yüksek düzeyde olduğu söylenebilir. Yapılan tüm geçerlik ve güvenirlik analizleri sonucunda, problem çözme ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Ölçek Geliştirme, Problem Çözme Ölçeği, Problem Çözme Becerisi, Güvenirlik, Geçerlik

Öğretmenlerin Matematiksel Modelleme Öğretim Yeterliklerinin Geliştirilmesi: Bir Öğretim Deneyi

Mustafa Obay, Cahit Pesen & Halil Coşkun Çelik

ss. 164 - 188   |  DOI: 10.29329/mjer.2020.367.9

Özet

Bu araştırmanın amacı, matematiksel modelleme öğretim modeli esas alınarak gerçekleştirilen öğretim deneyiyle öğretmenlerin matematiksel modelleme öğretim yeterliklerini geliştirmek ve öğretim modeli sürecine ilişkin düşüncelerini tespit etmektir. Araştırmanın diğer bir amacı, gerçekleştirilen öğretim deneyinin öğretmenlerin matematik öğretim yaklaşımlarına etkisini belirlemektir. Nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desende tasarlanan bu çalışma, bir devlet üniversitesinin fen bilimleri enstitüsü yüksek lisans programlarından matematik eğitimi anabilim dalında öğrenim gören 10 matematik öğretmeni üzerinde yürütülmüştür. “Matematik Eğitiminde Matematiksel Modelleme” dersi kapsamında gerçekleştirilen öğretim deneyindeki katılımcılara dört eylem uygulanmıştır. Araştırmacılar tarafından geliştirilmiş olan yarı yapılandırılmış görüşme formuyla katılımcıların eylemlere ilişkin görüşleri toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, öğretim deneyinin öğretmenlerin modellemeye ilişkin bilinçli ve sistematik bir yaklaşım kazanmasına, günlük yaşamı yorumlamada farklı bakış açısının gelişmesine, çok önemli bir beceri olan matematikselleştirme ve problem çözme becerisinin gelişmesine katkı sağladığı, diğer bir deyişle, öğretim deneyinin etkili pedagoji bilgi tabanının geliştirilmesi için gerekli fırsatı sunduğu söylenebilir. Matematiksel modelleme uygulamalarında öğretmenlerin daha çok deneyim kazanmaları için lisans programında yer verilen alan eğitimi derslerinde matematiksel modelleme etkinliklerinin uygulamalarına daha çok yer verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Matematiksel Modelleme, Matematik Eğitimi, Öğretmen Öğretim Yeterlikleri, Öğretim Deneyi

The Importance of Play for Children With Autism, Cerebral Palsy, and Intellectual Disability

Olivera Rashikj Canevska & Nergis Ramo Akgün

ss. 189 - 200   |  DOI: 10.29329/mjer.2020.3670.10

Özet

Play is a normal expression in children, which can be influenced by ethnicity, language, religion or other cultural aspects. Play has an exceptional meaning for optimal child development. Its importance is recognized as a fundamental child right. In the developmental process of social skills two dimensions have a crucial role in the game: symbolic and social. Not only is it central, but it is crucial for a child's development, the intense motor and sensory stimulation that results from play helps normal brain development and prevents neuronal loss. On the other hand, the game is not only important for promoting normal child development, it also has invaluable therapeutic power. Play is one of the most beautiful children activity, and it has an invaluable role in their mental, physical, aesthetic, emotional and ethical development, as well as in the development of their identity. Play is also one of the ways to independence, and therefore has a unique place in the life of every child. It is a natural process in which natural conditions allow the child to react easily and show his emotions, moods and desires. That way, the child is equal with other children and can cooperate with them.

The main goal of the study was to determine the frequency and type of play activities preferred by children with disabilities, as well as to emphasize the therapeutic power of play. The method of comparative and descriptive analysis and the method of generalization were applied. From the technique’s analysis of the contemporary literature and a scale for assessment of play activities were applied. The sample consisted of 32 children with developmental disabilities aged 7-12 years.

The obtained results emphasized the importance of using play therapy in children with disabilities, given that in 72% of respondents, the most common activity is watching TV or using a computer.

Anahtar Kelimeler: Play, Play Therapy, Children With Disabilities, Sensory Motor Stimulation