International Association of Educators   |  ISSN: 1309-0682

Orjinal Araştırma Makalesi | Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2021, Cil. 15(36) 38-54

Ortaokul Öğrencilerinin Problem Çözme Becerileri İle Sosyal Uyum ve Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Merve Melikoğlu & Ahmet Bedel

ss. 38 - 54   |  DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2020.367.3   |  Makale No: MANU-2006-29-0009.R1

Yayın tarihi: Haziran 30, 2021  |   Okunma Sayısı: 300  |  İndirilme Sayısı: 466


Özet

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerin problem çözme becerileri, sosyal uyum becerileri ve sosyal duygusal öğrenme becerileri puanlarının cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü açısından farklılaşıp farklılaşmadığını, problem çözme alt boyutlarının sosyal uyum beceri ve sosyal duygusal öğrenme puanlarını yordama düzeyini belirlemektir. Bu amaçla toplam 792 ortaokul öğrencisine İlköğretim Düzeyindeki Çocuklar için Problem Çözme Envanteri (İPÇE), Sosyal Uyum Envanteri ve Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Ölçeği (SDÖBÖ) uygulanmıştır. Araştırmanın istatistiksel analizinde Bağımsız Ortalamalar T Testi, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon ve Çoklu Doğrusal Regresyon Analiz teknikleri uygulanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre kız ve erkek öğrenciler arasında problem çözme becerileri ve sosyal uyum becerileri puan ortalamalarının erkekler lehine anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür. 7. sınıf ve 8. sınıf öğrencileri arasında problem çözme becerileri puan ortalamalarının 7. Sınıflar lehine anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür.  Normal ortaokul ve İmam hatip ortaokulu arasında problem çözme becerileri ve sosyal uyum becerileri puan ortalamalarının normal ortaokul lehine anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür. Problem çözme becerileri alt boyutları, sosyal uyum ve sosyal duygusal öğrenme puanları arasında anlamlı düzeyde ilişkiler görülmüştür. Problem çözme beceri puanlarının sosyal uyumdaki varyansın %43’ünü ve sosyal duygusal öğrenmedeki varyansın %50’sini açıkladığı görülmüştür. Bu sonuçlardan yola çıkarak gelecek araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Ortaokul Öğrencileri, Problem Çözme, Sosyal Uyum, Sosyal Duygusal Öğrenme


Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
Melikoglu, M. & Bedel, A. (2021). Ortaokul Öğrencilerinin Problem Çözme Becerileri İle Sosyal Uyum ve Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 15(36), 38-54. doi: 10.29329/mjer.2020.367.3

Harvard
Melikoglu, M. and Bedel, A. (2021). Ortaokul Öğrencilerinin Problem Çözme Becerileri İle Sosyal Uyum ve Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 15(36), pp. 38-54.

Chicago 16th edition
Melikoglu, Merve and Ahmet Bedel (2021). "Ortaokul Öğrencilerinin Problem Çözme Becerileri İle Sosyal Uyum ve Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi ". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 15 (36):38-54. doi:10.29329/mjer.2020.367.3.

Kaynakça
  1. Akbulut Kılıçoğlu, N. (2016). Tek ebeveynli ergenlerin sosyal duygusal öğrenme becerilerini geliştirmeye yönelik dışavurumcu temelli grup çalışmasının etkililiğinin sınanması (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul. [Google Scholar]
  2. Aksoy, Ö. N. (2020). Ergenlerin Sosyal Duygusal Öğrenme Düzeylerinin İncelenmesi. İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 576-590. [Google Scholar]
  3. Allen, S. J., & Graden, J. L. (2002). Best Practices in Collaborative Problem Solving for Intervention Design. In A. Thomas & J. Grimes (Eds.), Best practices in school psychology IV (p. 565–582). National Association of School Psychologists. [Google Scholar]
  4. Arslan, S., & Demirtas, Z. (2016). Social emotional learning and critical thinking disposition. Studia Psychologica, 58(4), 276-285.  [Google Scholar]
  5. Baltaş, 2016 (2016). Stres ve başa çıkma yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.  [Google Scholar]
  6. Baumberger-Henry, M. (2005). Cooperative learning and case study: Does the combination improve students’ perception of problem-solving and decision making skills?. Nurse Education Today, 25(3), 238-246. [Google Scholar]
  7. Bedel, A. (2015). The relationship between interpersonal problem solving, positive - negative affect and anxiety. Studia Psychologica, 57(2), 121-133 [Google Scholar]
  8. Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (24. Baskı). Ankara: Pegem Akademi [Google Scholar]
  9. Candan, K. (2018). Ergenlerin sosyal duygusal öğrenme becerilerinin sosyal ilişki unsurları ve umut düzeyi ile ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya. [Google Scholar]
  10. CASEL (2015). 2015 CASEL Guide: Effective Social and Emotional Learning Programs-Middle and High School Edition. İnternetten 25.06.2020 tarihinde https://casel.org/middle-and-high-school-edition-casel-guide/ adresinden alınmıştır.   [Google Scholar]
  11. Cüceloğlu, D. (2012). Yeniden insan insana.(46. Baskı). İstanbul: Remzi Kitapevi [Google Scholar]
  12. Çetinkaya, Ş. (2013). Lise öğrencisi erkek ergenlerde problem çözme eğitiminin; problem çözme becerisi, kişilerarası ilişki tarzı ve öfke kontrolü üzerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi),  Adanan Menderes Üniversitesi, Aydın. [Google Scholar]
  13. Çilingir, A. (2006). Fen lisesi ve genel lise öğrencilerinin sosyal becerileri ve problem çözme becerilerinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.  [Google Scholar]
  14. Çubukçu, Z. & Gültekin, M. (2006). İlköğretimde öğrencilere kazandırılması gereken sosyal beceriler. Bilig, (37), 155-174. [Google Scholar]
  15. D’Zurilla, T. J., Nezu, A. M., & Maydeu-Oliveras, A. (2004). Social problem solving: theory and assesment. Social problem solving: theory, research and training, Ec. Chang, TJ. D’Zurilla and LJ Sanna, (Ed.), Washington DC: American Psychological Association. [Google Scholar]
  16. Domitrovich, C. E., Durlak, J. A., Staley, K. C., & Weissberg, R. P. (2017). Social‐emotional competence: An essential factor for promoting positive adjustment and reducing risk in school children. Child development, 88(2), 408-416. [Google Scholar]
  17. Durualp, E. (2009). Anasınıfına devam eden altı yaş çocuklarının sosyal uyum ve becerilerine oyun temelli sosyal beceri eğitiminin etkisinin incelenmesi: Çankırı örneği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.  [Google Scholar]
  18. Durualp, E. (2014). Ergenlerin sosyal duygusal öğrenme becerilerinin cinsiyet ve sınıfa göre incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, (26), 13-25. [Google Scholar]
  19. Dusenbury, L., & Weissberg, R. P. (2017). Social emotional learning in elementary school: Preparation for success. The Education Digest, 83(1), 36. [Google Scholar]
  20. Dusenbury, L., Zadrazil, J., Mart, A., & Weissberg, R. (2011). State learning standards to advance social and emotional learning. CASEL, Chicago. [Google Scholar]
  21. Düzakın, S.(2004). Lise öğrencilerinin problem çözme becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara. [Google Scholar]
  22. Erdem, A. R., & Genç, G. (2014). Lise öğrencilerinin problem çözme becerilerine ilişkin görüşleri. Turkish Journal of Educational Studies,1(2),1-21. [Google Scholar]
  23. Erozkan, A. (2013). The effect of communication skills and ınterpersonal problem solving skills on social self-efficacy. Educational Sciences: Theory and Practice, 13(2), 739-745. [Google Scholar]
  24. Eskin, M. (2018). Sorun çözme terapisi: Kuram, araştırma, uygulama (4.baskı). Ankara: Altınordu yayınları. [Google Scholar]
  25. Farrel A.D., Meyer AL, White K.S. (2001). "Evaluating RIPP: A school based prevention program for reducing violence among urban ado1escents" Journal of Clinical Child Psychology 30(4) 451-463. [Google Scholar]
  26. Furtana, S.(2018). 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin empatik eğilimleri ile sosyal duygusal öğrenme becerilerinin zihin kuramını yordaması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Toros Üniversitesi, Mersin. [Google Scholar]
  27. Gregory, A., & Fergus, E. (2017). Social and emotional learning and equity in school discipline. The Future of Children, 27(1), 117-136. [Google Scholar]
  28. Kabakçı, Ö. F., & Owen, F. K.(2010). Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Ölçeği Geliştirme Çalışması, Eğitim ve Bilim Dergisi, 35(157), 152-166.  [Google Scholar]
  29. Kabakçı, Ö., & Totan, T . (2013). Sosyal ve Duygusal Öğrenme Becerilerinin Çok Boyutlu Yaşam Doyumuna ve Umuda Etkisi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 6(1) , 40-61  [Google Scholar]
  30. Kabasakal, Z., & Çelik, N. (2010). Sosyal beceri eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin sosyal uyum düzeylerine etkisi. İlköğretim Online, 9(1), 203-212. [Google Scholar]
  31. Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler (35. Baskı). Ankara: NOBEL Akademik Yayıncılık. [Google Scholar]
  32. Kaya, A., Bozaslan, H., & Genç, G. (2012). Üniversite öğrencilerinin anne-baba tutumlarının problem çözme becerilerine, sosyal kaygı düzeylerine ve akademik başarılarına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 208-225. [Google Scholar]
  33. Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (22), 177-184. [Google Scholar]
  34. Korkut, F. (2017). Okul temelli önleyici rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Anı Yayıncılık. [Google Scholar]
  35. Kulaksızoğlu, A. (2020). Ergenlik psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi [Google Scholar]
  36. Kuyulu, İ.(2015). Spor lisesi ve Anadolu liselerinde öğrenim gören orta öğretim öğrencilerinin sosyal duygusal öğrenme düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.  [Google Scholar]
  37. Merter, K. (2013). Ortaokul öğrencilerinin sosyal duygusal öğrenme becerileri ve benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Maltepe ilçesi örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul. [Google Scholar]
  38. Nesterova, M., Dielini, M. & Zamozhskyi, A. (2019). Social cohesion in education: cognitive research in the university community, International Journal of Cognitive Research in Science, Engineering and Education, 7(2), 19-27 [Google Scholar]
  39. Nezu, A. M., & Nezu, C. M. (2014). Problem-solving strategies. In S. G. Hofmann, D. J. A. Dozois, W. Rief, & J. A. J. Smits (Eds.), The Wiley handbook of cognitive behavioral therapy (p. 67–84). Wiley-Blackwell. [Google Scholar]
  40. Öğülmüş, S. (2001). Kişilerarası sorun çözme becerileri ve eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. [Google Scholar]
  41. Özgüven, İ. E. (2012). Psikolojik testler. Ankara: Nobel Akademik yayıncılık [Google Scholar]
  42. Pehlivan, S.(2017). Lise öğrencilerinin sosyal uyum becerileri ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.  [Google Scholar]
  43. Sadı, G.(2018). 5-8 yaş çocukların sosyal uyum becerilerinin yordayıcısı olarak anne baba tutumları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul. [Google Scholar]
  44. Santrock, J. W. (2012). Ergenlik (Çev.ed. Diğem Müge Siyez). Ankara: Nobel yayın [Google Scholar]
  45. Seçkin, S.(2015). Ergenlerde ebeveynlerden algılanan ilgi/kabul ile ergenin sosyal uyumu ve dürtü kontrol düzeyi arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.  [Google Scholar]
  46. Serin, O., Serin, N. B., & Saygılı, G. (2010). İlköğretim Düzeyindeki Çocuklar için Problem Çözme Envanteri'nin (ÇPÇE) geliştirilmesi. İlköğretim Online, 9(2),  446-458. [Google Scholar]
  47. Smith, B. H., & Low, S. (2013). The role of social-emotional learning in bullying prevention efforts. Theory Into Practice, 52(4), 280-287. [Google Scholar]
  48. Taylor, R. D., Oberle, E., Durlak, J. A., & Weissberg, R. P. (2017). Promoting positive youth development through school‐based social and emotional learning interventions: A meta‐analysis of follow‐up effects. Child development, 88(4), 1156-1171. [Google Scholar]
  49. Terzi, Ş. (2003). Altıncı sınıf öğrencilerinin kişiler arası problem çözme beceri algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 221-231. [Google Scholar]
  50. Toraman, Ç. (2018). Kars ilinde Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bağlı çocuk evlerinde kalan ergenlerin psikolojik dayanıklılık, öz yeterlilik ve sosyal duygusal öğrenme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.  [Google Scholar]
  51. Totan, T. (2011). Problem çözme becerileri eğitim programının ilköğretim 6.sınıf öğrencilerinin sosyal duygusal öğrenme becerileri üzerine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. [Google Scholar]
  52. Totan, T. (2014a). The canonical effect of task articulation, peer relations, and self-regulation based social and emotional learning needs to fields of self-efficacy. Education & Science/Egitim ve Bilim, 39(171), 331-343.  [Google Scholar]
  53. Totan, T. (2014b). Okul Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri Kapsamında Sosyal ve Duygusal Öğrenmenin Değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 57-70. [Google Scholar]
  54. Totan, T. (2018). Kapsamlı okul psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri yıllık çerçeve planlarında sosyal ve duygusal öğrenme bileşenlerinin incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(10), 18-29.  [Google Scholar]
  55. Totan, T., & Kabasakal, Z. (2012). Problem çözme becerileri eğitiminin ilköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin sosyal ve duygusal öğrenme ihtiyaçları ve becerileri üzerine etkisi. İlköğretim Online, 11(3), 813-828. [Google Scholar]
  56. Türkel, Ç.(2010). İlköğretim öğrencilerinin sportif faaliyetlere katılım düzeyi ile sosyal uyum ve iletişim beceri düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri. [Google Scholar]
  57. Türnüklü, A. (2007).Liselerde öğrenci çatışmaları, nedenleri, çözüm stratejileri. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 49(49), 129-166. [Google Scholar]
  58. Uşaklı, H. (2017). Sosyal duygusal öğrenme nedir neden önemlidir (insan ilişkilerinde beş duygu alanı. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 1-16. [Google Scholar]
  59. Yeğen, B.(2008). Ortaöğretim öğrencilerinin sosyal uyumları ile saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi(Kadıköy ilçesi örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.  [Google Scholar]
  60. Yıldırım, A., Hacıhasanoğlu, R., Karakurt, P., & Türkleş, S. (2011).Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri ve etkileyen faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 905-921. [Google Scholar]
  61. Zeraatkar, H., & Moradi, A. (2019). The effect of problem-solving skills training based on storytelling on different levels of aggressive behaviors in students. Quarterly Journal of Child Mental Health, 6(2), 68-80. [Google Scholar]