Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2020, Clt. 14(34) 249-273
Özel Yetenekli Çocukların Sosyal-Bilişsel-Duygusal Farklılıklarına Yönelik Aile Stratejileri
ss. 249 - 273 | DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2020.322.12
Yayın Tarihi: Aralık 25, 2020 | Görüntüleme Sayısı: 318/629 | İndirilme Sayısı: 445/1.173
Özet
Günümüzde özel yetenekli çocukların sosyal, duygusal ve bilişsel özellikleri ve bu farklılaşan özelliklere ilişkin ailelerine getirdikleri güçlükler tartışılmaz bir noktadadır. Bu araştırmada özel yetenekli çocukların ailelerinin; çocuklarının sosyal-bilişsel-duygusal farklılıklarına yönelik kullandıkları stratejileri ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Araştırma 2019-2020 eğitim öğretim dönemi içerisinde bir vakıf üniversitesinin Çocuk Üniversitesi'ne devam eden 40 öğrenci ebeveyni ile yürütülmüştür. Veriler, öğrenci ebeveynlerinin süreç içerisindeki karşılaşabilecekleri güçlükler ve bu güçlükleri aşamaya yönelik stratejilerine ilişkin görüşlerini içeren açık uçlu bir form yardımıyla toplanmıştır. Betimsel analiz yöntemi ile çözümlenen veriler, 6 kategori altında toplanmıştır. Bulgular, özel yetenekli çocukların ailelerinin çocuklarının sosyal-bilişsel-duygusal farklılıklarına yönelik kullandıkları stratejilerilerin çocuklarının merak duygusuna yönelik stratejiler; çocuklarının güçlü hafıza ve bilgelik durumlarına yönelik stratejiler; çocuklarının sosyal ilişkilerine yönelik stratejiler; çocuklarının aşırı hassasiyet/duyarlılık durumlarına yönelik stratejiler; çocuklarının farklı/üst düzey ilgi ve yeteneklerine yönelik stratejiler ve çocuklarının çalışma disiplinini sağlamaya yönelik stratejiler olduğunu ortaya koymuştur.
Anaktar kelimeler: Özel Yetenekli Çocuklar, Ebeveyn, Sosyal, Duygusal, Bilişsel
APA 7th edition
Topalsan, A.K., Topcu, Z., Tokgoz, K., & Ozdemir, D. (2020). Özel Yetenekli Çocukların Sosyal-Bilişsel-Duygusal Farklılıklarına Yönelik Aile Stratejileri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(34), 249-273. https://doi.org/10.29329/mjer.2020.322.12
Harvard
Topalsan, A., Topcu, Z., Tokgoz, K. and Ozdemir, D. (2020). Özel Yetenekli Çocukların Sosyal-Bilişsel-Duygusal Farklılıklarına Yönelik Aile Stratejileri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(34), pp. 249-273.
Chicago 16th edition
Topalsan, Aysegul Kinik, Zuhal Topcu, Kubra Tokgoz and Duygu Ozdemir (2020). "Özel Yetenekli Çocukların Sosyal-Bilişsel-Duygusal Farklılıklarına Yönelik Aile Stratejileri". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 14 (34):249-273. https://doi.org/10.29329/mjer.2020.322.12
- Akarsu, F. (2001). Üstün yetenekli çocuklar. Ankara: Eduser Yayınları. [Google Scholar]
- Akkanat, H. (2004). Üstün veya özel yetenekliler. M.R. Şirin, A. Kulaksızoğlu, A. E. Bilgili.(Haz.). Üstün yetenekli çocuklar seçilmiş makaleler kitabı içinde. İstanbul: Çocuk Vakfı. [Google Scholar]
- Ataman, A. (Ed.). (2009). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş. (7.Baskı) Ankara: Gündüz [Google Scholar]
- Ataman, A. B. (2008). Üstün Yetenekli çocuklarda aile ortamının bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi: İstanbul BİLSEM örneği. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. [Google Scholar]
- Ballam, N., & Sturgess, A. (2019). Meeting the needs of gifted learners who just don't'fit': Parent perspectives. Australasian Journal of Gifted Education, 28(2), 6. [Google Scholar]
- Baykoç, Necate. 2014. Üstün Yetenek Gelişimleri ve Eğitimleri. Ankara: Vize Yayıncılık. [Google Scholar]
- Bildiren, A. (2018). Üstün yetenekli çocuklar. Ankara: Pegem Yayınları [Google Scholar]
- Bloom, B. S. (1982). The role of gifts and markers in the development of talent. Exceptional Children, 48(6), 510–521. [Google Scholar]
- Clark, B. (1997). Social ideologies and gifted education in today's schools. Peabody Journal of Education, 72(3-4), 81-100. [Google Scholar]
- Clark, B. (2002). Growing up gifted: Developing the potential of children at home and at school (6th ed.). NJ: Merrill–Prentice Hall. [Google Scholar]
- Çağlar, D. (2004) Üstün zekâlı çocukların özellikleri. M.R. Şirin, A. Kulaksızoğlu, A. E. Bilgili.(Haz.). Üstün yetenekli çocuklar seçilmiş makaleler kitabı içinde. İstanbul: Çocuk Vakfı. [Google Scholar]
- Çamdeviren, Ş. (2014). Bilim ve sanat merkezine (BİLSEM) devam eden üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler (Sakarya ili örneği). Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya. [Google Scholar]
- Dangel, H. L., & Walker, J. J. (1991). An assessment of the needs of parents of gifted students for parent education programs. Roeper Review, 14, 40-41. [Google Scholar]
- Daniels, S., & Piechowski, M. M. (2009). Living with intensity: Understanding the sensitivity, excitability, and emotional development of gifted children, adolescents, and adults. Great Potential Press, Inc.. [Google Scholar]
- Davaslıgil, Ü. (1990). Üstün çocuklar. Erişim Adresi: hhttps:// openaccess. iku.edu.tr/ bitstream/handle /11413/5659 [Google Scholar]
- Davaslıgil, Ü. (2000). Üstün ve özel yetenekli çocuklara ilişkin alt komisyonu. 1. İstanbul Çocuk Kurultayı. İstanbul Çocuk Vakfı Yayınları, 456-464. [Google Scholar]
- Davis, G. A., & Rimm, S. B. (2004). Education of the gifted and talented (5th ed.). Boston, MA: Pearson Education Press. [Google Scholar]
- Delisle, J. R. (2006). Parenting gifted kids: Tips for raising happy and successful children. Waco, TX: Prufrock Press. [Google Scholar]
- Dwairy, M. (2004). Parenting styles and mental health of Palestinian–Arab adolescents in Israel. Transcultural psychiatry, 41(2), 233-252. [Google Scholar]
- Ersoy, E., ve Deniz, M. E. (2016). Üstün yetenekli çocukların öfkeyle başa çıkma ve karar verme becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Elementary Education Online, 15(3). [Google Scholar]
- Gur, C. (2011). Do gifted children have similar characteristics?: Observation of three gifted children. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 12, 493-500. [Google Scholar]
- Huff, R. E., Houskamp, B. M., Watkins, A. V., Stanton, M., & Tavegia, B. (2005). The experiences of parents of gifted African American children: a phenomenological study. Roeper Review, 27(4), 215–221. [Google Scholar]
- Karakuş, F. (2010). Üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 127-144. [Google Scholar]
- Karakuş, F. (2010). Üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 127-144. [Google Scholar]
- Koç, İ. (2016). Üstün zekâlı ve üstün yetenekli öğrenci velilerinin bilim ve sanat merkeziyle ilgili görüşleri: Üstün Zekâlılar Eğitimi ve Yaratıcılık Dergisi, 3(3), 1-10. [Google Scholar]
- Levent, F. (2013). Üstün yetenekli çocukları anlamak. Ankara: Nobel Yayıncılık [Google Scholar]
- Marshall, C., & Rossman, G. B. (2014). Designing qualitative research. Sage Publications. [Google Scholar]
- Milli Eğitim Bakanlığı, (2015). 2015-2016 Bilim ve sanat merkezleri öğrenci tanılama kılavuzu. Erişim Adresi: https://orgm. meb. gov. tr/ meb_iys_dosyalar/ 2015_10/ 26091626_ blsemkilavuz [Google Scholar]
- Moon, J. A. (2004). A handbook of reflective and experiential learning: Theory and practice. Psychology Press. [Google Scholar]
- Morawska, A., & Sanders, M. (2009b). An evaluation of a behavioural intervention for parents of gifted children. Behavior Research and Therapy, 47, 463-470. [Google Scholar]
- Oğurlu, Ü., ve Yaman, Y. (2013). Ebeveynlerin üstün zekâlı ve yetenekli çocuklarıyla ilgili rehberlik ihtiyaçları. Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi, 3 (2), 81-94. [Google Scholar]
- Oğurlu, Ü. (2016). Üstün yetenekli çocuğa sahip ailelere yönelik eğitim programının ailelerin ebeveyn öz-yeterliliklerine ve farkındalıklarına etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 45(209), 144-159. [Google Scholar]
- Olszewski-Kubilius, P. (2000). The transition from childhood giftedness to adult productiveness: Psychological creative characteristics and social supports. Roeper Review, 23, 65–71. [Google Scholar]
- Özbay, Y. (2013). Üstün yetenekli çocuklar ve aileleri. Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayını [Google Scholar]
- Renzulli, J. S., Smith, L. H., White, A. J., Callahan, C. M., Hartman, R. K., & Westberg, K. L. (2002). Scales for rating the behavioral characteristics of superior students (Rev. ed.). Mansfield Center, CT: Creative Learning Press. [Google Scholar]
- Ruf, D. A., & Ruf, D. L. (2005). Losing our minds: Gifted children left behind. Arizona: Great Potential Press, Inc.. [Google Scholar]
- Salem, N (2018). Challenges ın teachıng gıfted students wıth specıal learnıng dıffıcultıes: Using a strategy model of 'asking, analysing and answering questions' (AAA) to improve the learning environment. Master Thesis, University of Derby, England [Google Scholar]
- Silverman, L. K. (1993). Social development, leadership, and gender issues. In L. K. Silverman (Ed.), Counseling the gifted and talented (pp. 291-327). Denver, Colorado: Love Publishing Company. [Google Scholar]
- Silverman, L. K. (2003). Gifted children with learning disabilities. Handbook of Gifted Education . [Google Scholar]
- Strom, R., Johnson, A., Strom, S. & Strom, P. (1992). Designing curriculum for parents of gifted children. Journal for the Education of the Gifted, 15(2), 182-200. [Google Scholar]
- Subotnik, R. F., Olszewski-Kubilius, P., & Arnold, K. D. (2003). Beyond Bloom: Revisiting environmental factors that enhance or impede talent development. Rethinking gifted education, 227-238. [Google Scholar]
- Suveren, S. (2006). Anasınıfına devam eden çocuklar arasından üstün yetenekli olanların belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu. [Google Scholar]
- Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. [Google Scholar]
