Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi
ISSN (Print): 1309-0682 -

Orjinal Araştırma Makalesi    |    Açık Erişim
Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2020, Clt. 14(32) 308-327

İlkokul Öğrencilerinin Sorumluluk Algısı ve Öğrenme Deneyimleri: Fenomenolojik Bir Araştırma

Hanifi Şekerci

ss. 308 - 327   |  DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2020.258.16

Yayın Tarihi: Haziran 29, 2020  |   Görüntüleme Sayısı: 503/748   |   İndirilme Sayısı: 691/1.473

PDF İndir

Özet

Son yıllarda değerlerin öğretimi için önemli çalışmalar yapılmaktadır. Daha önceki programlarda (1968, 1998) değerlerin örtük olarak öğretimine dönük etkinlikler varken 2005 yılında düzenlenen öğretim programlarında değerlerin öğretimine dönük kazanımlara, içeriklere ve öğrenme yaşantılarına yer verilmiştir. Söz konusu programlarda öğrencilere kazandırılması amaçlanan değerlerin biri sorumluluktur. Bu değer aynı zamanda sınıf öğretmenleri ve ilkokul öğrenci velilerinin tarafından öğrencilerin kazanmalarını istedikleri değerlerin başında gelmektedir. Bu araştırmada ilkokul öğrencilerinin sorumluluk algısı ve öğrenme deneyimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Böylelikle daha sonra yapılacak sorumluluk değerinin öğretimine çeşitli açılardan önemli yol haritasının sunulabileceği düşünülmüştür. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden olgu bilim kullanılmıştır. Araştırmaya Diyarbakır ilinde orta ve alt sosyo ekonomik düzeyde öğrencilerin öğrenim gördüğü bir ilkokuldan 10 öğrenci katılmıştır. Katılımcıların belirlenmesinde tipik durum örneklerimi tekniğinden faydalanılmıştır. Araştırma verileri ise öğrenci resimleri ve yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Verilerin analizinde ise tematik analiz tekniğinden faydalanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre ilkokul öğrencileri sorumluluğu iş, görev ve yükümlülük olarak anlamlandırmaktadır. Bunun yanında öğrenciler sorumluluğu aile, okul ve yakın çevreden telkin ve model alma yollarıyla öğrenmektedir. Öğrenciler tarafından model olarak alınan kişiler ise çeşitli özelliklerinden ötürü örnek alınmaktadır.

Anaktar kelimeler: Sorumluluk, İlkokul Öğrencileri, Sorumluluk Eğitimi

Bu makaleye nasıl atıf yapılır

APA 7th edition
Sekerci, H. (2020). İlkokul Öğrencilerinin Sorumluluk Algısı ve Öğrenme Deneyimleri: Fenomenolojik Bir Araştırma. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(32), 308-327. https://doi.org/10.29329/mjer.2020.258.16

Harvard
Sekerci, H. (2020). İlkokul Öğrencilerinin Sorumluluk Algısı ve Öğrenme Deneyimleri: Fenomenolojik Bir Araştırma. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(32), pp. 308-327.

Chicago 16th edition
Sekerci, Hanifi (2020). "İlkokul Öğrencilerinin Sorumluluk Algısı ve Öğrenme Deneyimleri: Fenomenolojik Bir Araştırma". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 14 (32):308-327. https://doi.org/10.29329/mjer.2020.258.16

Kaynakça
  1. Ackerman, S., Hughs, L., & Wilder, R. (1997). Improving student responsibility. Illinois: Masterís Action Research Project, Saint Xavier University & IRI/Skylight. (ERIC Document Reproduction Service No. ED411957). [Google Scholar]
  2. Acun, İ., Yücel, C., Önder, A. & Tarman, B. (2013). Değerler: Kim ne kadar değer veriyor?, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), 191-206. [Google Scholar]
  3. Aktepe, V. (2015). 5. Sınıf Öğrencilerinin Sorumluluk Değerinin Geliştirilmesine Yönelik Bir Performans Görevi Uygulaması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1511-1534. [Google Scholar]
  4. Aladağ, S. (2009). İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde değer eğitimi yaklaşımlarının öğrencilerin sorumluluk değerini kazanma düzeyine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. [Google Scholar]
  5. Altun, S. D. (1999). İşletmelerde sosyal başarı stratejileri ve İstanbul boya işletmelerinin sosyal sorumluluk seviyeleri üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. [Google Scholar]
  6. Baydar, P. (2009). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler programında belirlenen değerlerin kazanım düzeyleri ve bu süreçte yaşanan sorunların değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. [Google Scholar]
  7. Bandura, A. (1989). Human agency in social cognitive theory. American Sychologist-American Psychological Association, 44 (9), 1175-1179. [Google Scholar]
  8. Başaran, İ. E. (1974). Eğitim psikolojisi (3. Baskı).Ankara: Yargıçoğlu. [Google Scholar]
  9. Brecke, R. & Jensen, J. (2007). Cooperative learning, responsibility, ambiguity, controversy and support in motivating students. InSight: A Collection of Faculty Scholarship, 2, 57-63. [Google Scholar]
  10. Can, Ö. (2008). Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. [Google Scholar]
  11. Clouder, L. (2009).‘Being responsible’: students’ perspectives on trust, risk and work-based learning. Teaching in Higher Education, 14(3), 289-301. [Google Scholar]
  12. Civelek, B. (2006). Çocuklara sorumluluk bilinci kazandırmak. Çoluk Çocuk Aylık Anne Baba Eğitimci Dergisi, 58, 20–22. [Google Scholar]
  13. Creswell, J. W. (2009). Research design qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage Publication, Thousand Oaks: California.   [Google Scholar]
  14. Cüceloğlu, D. (1996) İçimizdeki çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi. [Google Scholar]
  15. Çelikkaya, T., Filoğlu, S. & Öktem, N. (2013). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi Uygulamalarının öğretmenler tarafından uygulanma düzeyleri. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 4(1), 121-147. [Google Scholar]
  16. Çelikkaya, T., & Seyhan, O. (2016). Değerlerin kazanılmasındaki etkili faktörler (öğrenci görüşleri). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(36), 167-191. [Google Scholar]
  17. Çınar, O., Teyfur, E. & Teyfur, M. (2006). İlköğretim okulu öğretmen ve yöneticilerinin yapılandırmacı eğitim yaklaşımı ve programı hakkındaki görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (11), 47-64. [Google Scholar]
  18. Çoban, O. (2016). Sokratik sorgulama yöntemi ile sorumluluk değerinin öğretimi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak. [Google Scholar]
  19. DiCicco-Bloom, B., & Crabtree, B. F. (2006). The qualitative research interview. Medical Education, 40, 314-321. [Google Scholar]
  20. Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş (1. Baskı) A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu (Çev. Edt.). Ankara: Anı. [Google Scholar]
  21. Gömleksiz, M. N. & Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), 95-134 [Google Scholar]
  22. Greig, A. D., Taylor, J., & MacKay, T. (2007). Doing research with children. 2nd edition. London: Sage Publications. [Google Scholar]
  23. Gunnestad, A., Mørreaunet, S., Granseth, I. & Vikan, A. (2013). Barns oppfatning av tilgivelse [Children’s understanding of forgiveness]. Norsk Pedagogisk Tidsskrift. Forum for pedagogikk og fagdidaktikk içinde (s. 408-417). [Google Scholar]
  24. Kabaklı Çimen, L. (2019). Eğitim fakültesi öğrencilerinin rol model tercihleri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 88-11 [Google Scholar]
  25. Karakuş, C., Kartal, A., & Çağlayan, K. T. (2016). İlkokul öğrencilerine göre sorumluluk. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 49(1), 1-20. [Google Scholar]
  26. Karaoğlu, N. (2012). Tıp eğitiminde rol modellik ve aile hekimliği için önemi. Turkısh Journal Of Famıly Medıcıne and Prımary Care (Tjfmpc), 6(2): 30-35 [Google Scholar]
  27. Lan-ying, Z. (2010). Base on the realities to foster a strong sense of responsibility and achieve the sustainable development of vocational schools. Canadian Social Science, 6 (5), 157-163. [Google Scholar]
  28. Liamputtong, P. (2009). Qualitative data analysis: Conceptual and practical considerations. Health Promotion Journal of Australia, 20(2), 133-139. [Google Scholar]
  29. Lickona, T. (1991). Educating for character: How our schools can respect and responsibility. New York: Bantam Books. [Google Scholar]
  30. Lee, N., & Kotler, P. (2006). Kurumsal sosyal sorumluluk (Çev. S. Kaçamak). İstanbul: Mediacat. [Google Scholar]
  31. Leitch, R. (2008). Creatively researching children’s narratives through images and drawings. In: Thomson, P. (ed.) Doing Visual Research with Children and Young People (s. 37- 57). London and NewYork: Routledge. [Google Scholar]
  32. Macready, T. (2009). Learning social responsibility in schools: a restorative practice. Educational Psychology in Practice, 25(3), 211–220. [Google Scholar]
  33. Malchiodi, C. A. (2005). Çocukların resimlerini anlamak. Yurtbay, T. (Çev.) İstanbul: Epsilon Yayıncılık. [Google Scholar]
  34. Meydan, A. & Bahçe, A. (2010). Hayat bilgisi öğretiminde değerlerin kazandırılma düzeylerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 20-37. [Google Scholar]
  35. Miles, M.B. & Huberman, A.M. (1994) Qualitative data analysis: an expanded sourcebook (2nd. Ed). London: Sage. [Google Scholar]
  36. Moritz, S., Wahl, K., Zurowski, B., Jelinek, L., Hand, I., & Fricke, S. (2007). Enhanced perceived responsibility decreases metamemory but not memory accuracy in obsessive–compulsive disorder (OCD). Behaviour Research And Therapy, 45(9), 2044-2052. [Google Scholar]
  37. Mowling, C. M., Brock, S. J. & Hastie, P. A. (2011). African-American Children's Representation of Personal and Social Responsibility, Sport, Education and Society, 16 (1), 89-109. [Google Scholar]
  38. Nelson, D. B., & Low, G. R. (2004). Personal responsibility map. Oakwood Solutions, Lic. [Google Scholar]
  39. Patton, M., C. (2002). Qualitative method and evaluation methods. Sage Publication, Thousand Oaks: California. [Google Scholar]
  40. Popkin, M. (1987). Active parenting: Teaching, cooperation and responsibility. San Fransisco: Harper & Row Publishers. [Google Scholar]
  41. Ramos, R.C. & Tolentino-Anonuevo, M.J. (2011). Engagement-promoting aspects of teacher’s instructional style and academic self regulated learning. The International Journal of Research and Review, 7(2), 51-61.  [Google Scholar]
  42. Ricer, R.E. (1998). Defining preceptor, mentor, and role model. Family Medicine, 30(5), 328. [Google Scholar]
  43. Selanik Ay, T., & Dal, S. (2014). İlköğretim öğrencilerinin yazılı anlatım ürünlerine göre sorumluluk değeri algıları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 78-93. [Google Scholar]
  44. Seyyar, A. (2003). Ahlak terimleri (Ansiklopedik sözlüğü). İstanbul: Beta. [Google Scholar]
  45. Sezer, A., & Çoban, O. (2016). Ortaokul öğrencilerinin sorumluluk değeri algıları. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 22-39. [Google Scholar]
  46. Sierra, J.J. (2009). Shared responsibility and student learning: Ensuring a favorable educational experience. Journal of Marketing Education, 32 (1) 104-111 [Google Scholar]
  47. Stockdale, S.L. & Brockett, R.G. (2010). Development of the PROSDLS: A measure of self-direction in learning based on the personal responsibility orientation model. Adult Education Quarterly, 200(10), 1–20. [Google Scholar]
  48. Such, E. & Walker, R. (2004). Being responsible and responsible beings: children’s understanding of responsibility. Children & Society, 18, 231-242. [Google Scholar]
  49. Şahan, E. (2011). İlköğretim 5. ve 8. sınıf ders programlarındaki sorumluluk eğitimine dönük kazanımların gerçekleşme düzeyleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir. [Google Scholar]
  50. Tay, B., Durmaz, F. & Şanal, M. (2013). Sosyal Bilgiler dersi kapsamında öğrencilerin değer ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33 (1), 67-93. [Google Scholar]
  51. Töremen, F. (2011).The responsibility education of teacher candidates. Educational Sciences: Theory & Practice, 11(1), 273-277. [Google Scholar]
  52. Ünlü, İ. (2019). İlkokul öğrencilerinin değer yönelimlerinin ahlaki ikilem hikâyeleriyle incelenmesi: sorumluluk değeri örneği. Journal of Graduate School of Social Sciences, 23(1). [Google Scholar]
  53. Ünlüer, G. (2012). Sosyal Bilgiler dersinde sorumluluk değerinin kazandırılmasına ilişkin veli görüşleri. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, (6), 95-116. [Google Scholar]
  54. Yavuzer, H. (2000) Çocuk eğitimi el kitabı. İstanbul: Remzi Kitabevi. [Google Scholar]
  55. Yeşil, R. (2003). Sorumluluk bilincinin gelişmesine okul ve ailenin Etkisi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9, 175-183. [Google Scholar]
  56. Yeşil, R. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okul öğrenmelerindeki öğrenme sorumluluklarını yerine getirme düzeyleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 10(1), 1214-1237. [Google Scholar]
  57. Yeşil, R. (2014). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin sorumluluk eğitimi stratejilerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (2), 282-294. [Google Scholar]
  58. Yeşilyaprak, B. (2002). Eğitimde rehberlik hizmetleri (3.Baskı). Ankara: Nobel Yayınları. [Google Scholar]
  59. Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Beşinci Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık. [Google Scholar]
  60. Yiğittir, S. (2010). İlköğretim öğrenci velilerinin okullarda kazandırılmasını arzuladığı değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 8 (19), 207–223. [Google Scholar]
  61. Yontar, A. (2013). Sorumluluk ile empati ilişkisinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. [Google Scholar]
  62. Yontar, A. (2007). Sorumluluk eğitiminde ceza uygulamalarına ilişkin ilköğretim 5.sınıf öğrenci ve öğretmen görüşlerinin incelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.  [Google Scholar]
  63. Yontar, A. & Yurtal, F. (2009). Sorumluluk kazandırmada öğretmenler tarafından kullanılan yaptırımların incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34(153), 144-156. [Google Scholar]
Meta
Clt. 14 (32)
Download
Metric
Geçimş
Benzer

Cilt 14 Sayı 32

Haziran 2020

Tüm makaleleler

Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi

Copyright © 2025 Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License. CC BY
All elements of this website have been created using the BOQ™ - Intelligent Webverse System.