Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2019, Clt. 13(28) 276-291
Okulöncesi Dönem Çocuklarında Hayal Gücü ve Yaratıcılık İlişkisi
ss. 276 - 291 | DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2019.202.16
Yayın Tarihi: Haziran 30, 2019 | Görüntüleme Sayısı: 1.130/1.337 | İndirilme Sayısı: 1.622/2.749
Özet
Yaratıcı davranışın en önemli bileşenlerinden biri, hiç kuşkusuz hayal edebilme ve soyut düşünebilmedir. Ancak hayal etmenin ya da soyut düşünebilmenin önündeki önemli engellerden biri de gerçekliğin katı ve değişmezliği yönündeki tutumlardır. Okulöncesi dönem çocuklarının bu konuda daha bağımsız davranabildikleri, gerçeklikler karşısında yetişkinlerden daha esnek davranabildikleri gözlemlenebilmektedir. Bu gözlemlerden hareketle bu çalışmanın temel amacı, erken çocukluk dönemi (0-6 yaş) çocuklarının hayal güçleri ile yaratıcılıkları arasındaki ilişkiyi, alanyazındaki kaynaklar ışığında ortaya koymaktır. Bu temel amaç doğrultusunda bazı soruların cevapları aranmıştır: Okulöncesi dönem çocuklarında sağ beyin yarıküresinin etkin olmasının altındaki neden ya da nedenler nedir? Okulöncesi dönem çocuklarında beyin yarıkürelerinden herhangi biri daha etkili ve işlevsel midir? Eğer herhangi bir yarıkürenin etkisi ve işlevselliği fazla ise bu durum ileriki yaşlarda değişmekte midir? Bilmeye dayalı etkinliklerimiz arttıkça sol beynimizin etkisi de bu paralelde artıyor denebilir mi? Sol beyin yarıküremiz dış dünyadan verilere (bilgilere) ihtiyaç duyarken, sağ beyin yarıküremiz öğrenmeye (veriye) pek ihtiyaç duymamakta mıdır? Alanyazından elde edilen bilgiler ve bu bilgilerden yapılan çıkarımlardan şu sonuçlara ulaşılmıştır: 1) 0-6 yaş çocuklarında sağ beyin yarıküreleri daha baskın olarak çalışmaktadır ve ergenlik döneminde ise bu baskınlık sol yarım küreye geçmektedir. 2) Sağ ve sol beyin yarıkürelerinin özelleşme ve gelişme süreçleri 14 yaşında sabitlenmektedir. 3) Bilgi dağarcığı arttıkça sol beyin yarıküresinin etkisi de o ölücüde artmaktadır. 4) Sol beyin yarıkürenin aksine sağ beyin yarıküresi öğrenmeye (verilere) pek de ihtiyaç duymamaktadır. 5) Çocukların yaratıcılıklarını geliştirmek için hayal güçlerini geliştirecek etkinliklere daha fazla yer verilmeli, çocukların hayallerini fiziksel gerçekliklerle kıyaslamadan daha özgür ve özgün davranmalarına fırsat verilmelidir.
Anaktar kelimeler: Hayal Gücü, Yaratıcılık, Beyin Yarıküreleri, Okulöncesi, Erken Çocukluk, Resim, Sanat, Oyun
APA 7th edition
Yolcu, E. (2019). Okulöncesi Dönem Çocuklarında Hayal Gücü ve Yaratıcılık İlişkisi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(28), 276-291. https://doi.org/10.29329/mjer.2019.202.16
Harvard
Yolcu, E. (2019). Okulöncesi Dönem Çocuklarında Hayal Gücü ve Yaratıcılık İlişkisi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(28), pp. 276-291.
Chicago 16th edition
Yolcu, Enver (2019). "Okulöncesi Dönem Çocuklarında Hayal Gücü ve Yaratıcılık İlişkisi". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 13 (28):276-291. https://doi.org/10.29329/mjer.2019.202.16
- And, M. (2003). Oyun ve bügü, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. [Google Scholar]
- Anderson, J. V. (1994). Creativity and play: A systematic approach to managing innovation. Business Horizons, 37, 80-85. [Google Scholar]
- Aral, N., Kandır, A., Can-Yaşar, M. (2002). Okul öncesi eğitim ve okul öncesi eğitim programı. İstanbul: YA-PA Yayınları. [Google Scholar]
- Aslan, A. E. (2001). Kavram boyutunda yaratıcılık. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. C. II, S. 16, 15-21. [Google Scholar]
- Cappacchione, L. (2012). Sanat terapisiyle iyileşmek. Çev: Duygu Özen. İstanbul: Kaknüs Yayınevi. [Google Scholar]
- Coren, S. (1992). The left-hander syndrome, the causes and consequences of left-hendedness, New York: The Free Press. [Google Scholar]
- Craft, A. (2003). Creative thinking in the early years of education. Early Years: An International Journal of Research and Development, 23(2), 143– 154. doi: 10.1080/09575140303105. [Google Scholar] [Crossref]
- Davaslıgil, Ü. (1989). Yaratıcılık ve oyun. Eğitim ve Bilim 13(71). 24-32. [Google Scholar]
- Diedrich, J., Benedek, M., Jauk, E., & Neubauer, A. C. (2015). Are creative ideas novel and useful? Psychology of Creativity, Aesthetics, and the Arts, 9(1), 35-40. doi:10.1037/a0038688 [Google Scholar] [Crossref]
- Durukafa, G. (1992), Cluster metodu yaratıcı yazma, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 83-114. [Google Scholar]
- Erez, S. ve Erez, Y. (2017). Yaratıcılık: Aklımızın sınırlarını aşmak. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. [Google Scholar]
- Freedman, K. (2007). Artmaking/troublemaking: Creativity, policy, and leadership in art education. Studies in Art Education, 48(2), 204-217. [Google Scholar]
- Güngör, M. (2013). Risk altındaki çocukların aile yapıları ve suça yönelimleri (Mersin ili örneği). Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 421-434. [Google Scholar]
- Kharkhurin, A. V. (2014). Creativity.4in1: Four-Criterion Construct of Creativity. Creativity Research Journal, 26(3), 338–352. doi: 10.1080/10400419.2014.929424. [Google Scholar] [Crossref]
- Kırışoğlu, O. (1991). Sanatta eğitim: Görmek, anlamak, yaratmak, Ankara: Eğitim Kitabevi. [Google Scholar]
- Lenroot, K. R, Giedd, J. N. (2006). Brain development in children and adolescents: Insights from anatomical magnetic resonance imaging. Neuroscience and Biobehavioral Reviews 30(6), S. 718–729. [Google Scholar]
- Magno, C. (2009). Explaining the creative mind. International Journal of Research & Review, 3, 10-19. [Google Scholar]
- Malchiodi, C. A. (2005). Çocukların resimlerini anlamak. Çev: Tülin Yurtbay, İstanbul: Epsilon Yayıncılık. [Google Scholar]
- Oktay, A. (1999). Okul öncesi eğitim ve temel ilkeleri. İstanbul: YA-PA Yayınları. [Google Scholar]
- Onan, B. (2010). Beynin bilişssel işlevleri üzerine yapılan araştırmalar ve ana dili eğitimine yansımaları. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi (27). 521-561. [Google Scholar]
- Orhon, G. (2011). Yaratıcılık: Nörofizyolojik, felsefi ve eğitsel temelleri. Ankara: Pegem Akademi. [Google Scholar]
- Öncü, T. (1992). Yaratıcılığın betimlenmesi ve yaratıcılık üzerine çevresel etkiler. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü Dergisi. C. 14, 255-264. [Google Scholar]
- Razon, N. (1985). Okulöncesi eğitimde oyunun, oyunda yetişkinin işlevi, Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri Dergisi. II-III, 57-64. [Google Scholar]
- Reiss, A. L., Abrams, M. T., Singer, H. S., Ross, J. L. and Denckla, M. B. (1996). Brain development, gender and IQ in children a volumetric imaging study. Brain (119), 1763-1774. [Google Scholar]
- Rouquette, M. L. (1994). Yaratıcılık, 2. Baskı, Çev: Işın Gürbüz, İstanbul: İletişim Yayınları. [Google Scholar]
- Sawyer, R. K. (2011). Explaining creativity: The science of human innovation. New York, NY: Oxford University Press. [Google Scholar]
- Sayar, K. (2011, 16 Mart). Çocuklarda beyin gelişimi. (Erişim: 18.07.2018), http://www.pudra.com/anne-cocuk/cocuk-gelisimi/cocuklarda-beyin-gelisimi-273.htm [Google Scholar]
- Singer, D. G. ve Singer, J. L. (1998). Çocuklarda yaratıcılığın gelişimi. İstanbul: Gendaş Yayınları. [Google Scholar]
- Somer, E., Lehrfeld, J., Cayne B., Jopp, D. S. (2016). Development and validation of the Maladaptive Daydreaming Scale (MDS). Consciousness and Cognition 39, 77–91. [Google Scholar]
- Sternberg, R. J. (2001). What is the common thread of creativity?: Its dialectical relation to intelligence and wisdom. American Psychologist, 56(4), 360-362. doi: 10.1037/0003-066X.56.4.360 [Google Scholar] [Crossref]
- Terreffinger, D. J., Young, G. C., Selby, E., C.& Shepardson, C. (2002). Assessing creativity: A guide for educators. Center for Creative Learning Sarasota, Florida (RM02170). [http://www.creativelearning.com/images/freePDFs/AssessCreatReport.pdf] [Google Scholar]
- Topuz, B. (2015). Yaratıcılık eğitimi ve kimlik oluşumunda oyuncak: Çocukta yaratıcı performans ve inşacı-eklemeci oyun yöntemi. (Yüksek Lisans Tezi), Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. [Google Scholar]
- Tsai, K. C. (2012). Play, Imagination, and creativity: A brief literature review. Journal of Education and Learning 1(2), 15-20. doi:10.5539/jel.v1n2p15 [Google Scholar] [Crossref]
- Üstündağ, T. (2005). Yaratıcılığa yolculuk, 3. Baskı, Ankara: Pegem A Yayınları. [Google Scholar]
- Üstünel, İ. (1996). Yaratıcı düşünce üzerine çeşitlemeler, Bilim ve Teknik Dergisi, 348, 52-53. [Google Scholar]
- Vygotsky, L. S. (2004). Imagination and creativity in childhood. Journal of Russian and East European Psychology 42(1), 7–97. [Google Scholar]
- Yavuz (Yavuzer), H. (1996). Yaratıcılık, 3. Baskı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları. [Google Scholar]
- Yavuzer, H. (2006). Çocuk eğitimi el kitabı. İstanbul: Remzi Kitabevi. [Google Scholar]
- Yıldız-Bıçakçı, M. (2009). Proje yaklaşımına dayalı eğitimin altı yaş çocuklarının gelişim alanlarına etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi (Basılmamış). Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü. [Google Scholar]
- Yolcu, E. (2001). Solyanlı çocuklarda sanatsal yaratıcılık (12-15 yaş grubu çocuklar üzerinde bir inceleme). Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. [Google Scholar]
- Yolcu, E. (2009). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri. 2. Baskı. Ankara: Nobel Yayınevi. [Google Scholar]
- Yolcu, E. (2010). Yaratıcılık ve sanat eğitimi, Kazım Artut (Ed.), Güzel sanatlar eğitiminde özel öğretim yöntemleri içinde (s. 29-90). Ankara: Anı Yayıncılık. [Google Scholar]
