Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2025, Clt. 19(53) 1-23
Perg Efsaneleri’nde Temel Arketipler ve Liderlik Sembolleri
ss. 1 - 23
Yayın Tarihi: Eylül 30, 2025 | Görüntüleme Sayısı: 0/0 | İndirilme Sayısı: 0/0
Özet
Olağanüstülük barındıran anlatılar sözlü ve yazılı olarak ayrılmaktadır. Sözlü ürünlerin başlangıcı insanlık tarihiyle yaşıt sayılırken yazılı ürünler ise daha geç dönemde karşımıza çıkmıştır. Roman bağlamında yazılı fantastik eserler dünyada 18. yüzyılda başlamıştır. Türk edebiyatında ise ilk eserler 19. yüzyılda yazılmıştır. Analitik psikoloji, Carl Gustav Jung tarafından sistemleştirilmiş derinlik psikolojilerinden biridir. Temelde bilinç ve bilinçdışının yapısını incelen akımının önem verdiği kavramlar arasında arketipler (ilk modeller) vardır. Arketipler bilinçdışı merkezli yapılardır. Bu yapılar aynı zamanda kolektif etki altındadır. Liderlik ise belli bir topluluğu yöneten, yönlendiren kararlar bütünü olarak tanımlanabilir. Bu çalışmanın amacı fantastik edebiyatta arketipleri ve liderlik sembollerini tespit etmektir. Örneklem olarak Barış Müstecaplıoğlu’nun Türk edebiyatında ilk fantastik roman serisi olan Perg Efsaneleri kullanılmıştır. Perg Efsaneleri Korkak ve Canavar, Merderan’ın Sırrı, Bataklık Ülke ve Tanrıların Alfabesi adlı kitaplardan oluşmaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır. Verilerin elde edilmesinde Carl Gustav Jung tarafından sistemleştirilen Analitik Psikoloji’nin öne sürdüğü temel arketipler kullanılmıştır. Persona, gölge, anima ve animus arketipleri incelenen kitaplarda aranmıştır. Aynı zamanda bu kitaplarda liderlik sembolleri de incelenmiştir. Bulgular ışığında fantastik romanların insan psikolojisi üzerine etkileri değerlendirilmiştir.
Anahtar kelimeler: Perg Efsaneleri, Arketip, Liderlik sembolleri, Carl Gustav Jung, Fantastik
APA 7th edition
Cilingir, S., & Uzun, Y. (2025). Perg Efsaneleri’nde Temel Arketipler ve Liderlik Sembolleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 19(53), 1-23.
Harvard
Cilingir, S. and Uzun, Y. (2025). Perg Efsaneleri’nde Temel Arketipler ve Liderlik Sembolleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 19(53), pp. 1-23.
Chicago 16th edition
Cilingir, Sezgin and Yasemin Uzun (2025). "Perg Efsaneleri’nde Temel Arketipler ve Liderlik Sembolleri". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 19 (53):1-23.
Ayar, P. A. (2011).Spiritüalizm, Materyalizm ve Fantastik Üzerine Farklı Bir Hüseyin Rahmi Gürpınar Anlatısı: Ölüler Yaşıyor Mu? Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/1 Winter 2011, p. 637-644,
Büyük Türkçe Sözlük.(2005). Türk Dil Kurumu Yayınları: Ankara.
Erattır, A.E. (2021). Nazlı Eray’ın eserlerinde fantastik unsurlar (hikâyelerinde ve romanlarında.) Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
Ertekin, A. (2007). Fantastik Yazın Nedir?. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 35-46.
Fordham, F. (2004), Jung Psikolojisinin Ana Hatları. Çev. Aslan Yalçıner. Say Yayınları: İstanbul.
Geçtan, E. (2014). Psikanaliz ve Sonrası. Metis Yayınları: İstanbul.
Jacobi, J.(1999). Complex Archetype Symbol in the Psychology of C. G. Jung. . Routledge: London.
Jung, C. G. (1953). Psychological Types, Translated. H. Godwın Baynes, M.B. B.C. Cantab. Pantheon Books: New York.
Jung, C. G. (1997). Analitik Psikoloji. Çev. Ender Gürol. Payel Yayınevi: İstanbul.
Jung, C. G. (2015). Feminen Dişiliğin Farklı Yüzleri. Pinhan Yayıncılık: İstanbul.
Kıncal, R. (Ed.). (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Yayın Dağıtım: Ankara
Kolcu, A. İ. (2008). Tanzimat Edebiyatı II Hikâye ve roman. Salkımsöğüt Yayınevi: Erzurum.
Kundera, M. (1989). Roman Sanatı. Çev. İsmail Yerguz. Alfa Yayınları: İstanbul.
Kurultay, A. B. (2017). Arketipler: Markaların Yeni Anlam Yaratıcıları, Kadir Has Üniversitesi, İletişim Fakültesi Reklamcılık Bölümü, Global Media Journal TR Edition, 7(14) Bahar İstanbul.
Moran, B. (2001). Türk Romanına Eleştirel Bakış 3, İletişim Yayınları: İstanbul.
Müstecaplıoğlu, B. (2003). Fantastik Kurgu ve Bazı Tanımlar. Kitap-lık, (61). Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
Müstecaplıoğlu, B. (2017). Merderan’ın Sırrı. İthaki Yayınları: İstanbul.
Müstecaplıoğlu, B. (2019). Bataklık Ülke. İthaki Yayınları: İstanbul.
Müstecaplıoğlu, B. (2019a). Korkak ve Canavar. İthaki Yayınları: İstanbul.
Müstecaplıoğlu, B. (2022). Tanrıların Alfabesi. İthaki Yayınları: İstanbul.
Namlı, T. (2007). Arketipsel sembolizm açısından Elif Şafak’ın “Pinhan” romanının incelenmesi, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 2(4) Fall.
Neydim, N. (2006). Fantastik Çocuk Edebiyatı Yazınsallığa Açılan Bir Kapı Mı Yoksa Bir Tehlike Mi? Akşit Göktürk’ü Anma Toplantısı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.95-108.
Özlük, N. (2011). Türk Edebiyatında Fantastik Roman, Hiperlink Yayınları: İstanbul.
Sambur, B. (2005). Bireyselleşme Yolu/Jung’un Psikoloji Teorisi. Elis Yayınları: Ankara.
Sipahioğlu. B. (2006). 1980 sonrası Türk fantastik romanı. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi
Steinmetz, J. L. (2006). Fantastik Edebiyat, Çev. Hasan Fehmi Nemli. Dost Kitabevi Yayınları: Ankara.
Stevens, A. (1999). Jung. Kaknüs Yayınları: İstanbul.
Şahin, Ş. Öztürk, B. ve Büyükarman, D. A. (2015). Edebiyatın İzinde Fantastik ve Bilimkurgu. Bağlam Yayıncılık: İstanbul.
Todorov, T. (2017). Fantastik: Edebî Türe Yapısal Bir Yaklaşım, Çev. Nedret Öztokat. Metis Yayınları: İstanbul.
Tolkien, J. R. R. (1999). Peri Masalları Üzerine. Çev. Serap Erincin. Altınkırkbeş Yayınları: İstanbul.
Toyman, Y. Ö. (2006). Nazlı Eray’ın Roman Dünyasında Düşsü, Büyülü Gerçekliğin Kurgusu ile FantastikUnsurlar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Isparta.
Uzun, Y. (2020). Fantastik Edebiyat ve Masal-Analitik Psikoloji Yaklaşımına Göre-. Kriter Yayınları: İstanbul.
