Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi
ISSN (Print): 1309-0682 -

Orjinal Araştırma Makalesi    |    Open Access
Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2018, Vol. 12(24) 175-194

Üstkavramsal Öğretim Etkinliklerinin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Üstbilişsel Farkındalık, Biyoloji Öğrenmeye Yönelik Motivasyon ve Akademik Başarıları Üzerine Etkisi

Nevin Kozcu Çakır, Gökhan Guven & Oğuz Ozdemir

pp. 175 - 194   |  DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2018.147.10

Publish Date: Temmuz 27, 2018  |   Number of Views: 317/871   |   Number of Download: 459/1.851

PDF Download

Abstract

Bu araştırmada, biyoloji laboratuvar uygulamalarında fotosentez ve bitkilerde solunum konusunun üstkavramsal öğretim etkinlikleri ile yürütülmesinin Fen Bilgisi Öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalık, biyoloji öğrenmeye yönelik motivasyon ve akademik başarıları üzerine etkisi incelenmiştir. Çalışma tek grup ön-son test model kullanılmıştır. Araştırma, 2016-2017 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde, Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalı 2. sınıfta öğrenim gören ve gerçekleştirilen tüm deneylere katılan öğretmen adayları üzerinde yürütülmüştür. Araştırmada veriler, “Bilişötesi Farkındalık Envanteri”, “Biyoloji Öğrenmeye Yönelik Motivasyon Ölçeği” ve “Fotosentez ve Bitkilerde Solunum Kavram Testi” ile toplanmıştır. Elde edilen veriler bağımlı gruplar t-testi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, biyoloji laboratuvar uygulamalarında üstkavramsal öğretim etkinliklerinin kullanımı öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalıklarına, biyoloji öğrenmeye yönelik motivasyonlarına ve akademik başarılarına olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir. Bu doğrultuda biyoloji laboratuvar uygulamalarında soyut ve anlaşılması zor kavramların öğretiminde öğrencilerin üstbilişlerinin kavram haritası oluşturma, poster hazırlama, deneylerle ilgili sınıf ve grup tartışması yapma ve günlük yazma gibi faaliyetler ile aktif hale getirilmesi önerilmektedir.

Keywords: Fen eğitimi, üstbilişsel farkındalık, motivasyon, üstkavramsal öğretim

How to Cite this Article

APA 7th edition
Cakir, N.K., Guven, G., & Ozdemir, O. (2018). Üstkavramsal Öğretim Etkinliklerinin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Üstbilişsel Farkındalık, Biyoloji Öğrenmeye Yönelik Motivasyon ve Akademik Başarıları Üzerine Etkisi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(24), 175-194. https://doi.org/10.29329/mjer.2018.147.10

Harvard
Cakir, N., Guven, G. and Ozdemir, O. (2018). Üstkavramsal Öğretim Etkinliklerinin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Üstbilişsel Farkındalık, Biyoloji Öğrenmeye Yönelik Motivasyon ve Akademik Başarıları Üzerine Etkisi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(24), pp. 175-194.

Chicago 16th edition
Cakir, Nevin Kozcu, Gokhan Guven and Oguz Ozdemir (2018). "Üstkavramsal Öğretim Etkinliklerinin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Üstbilişsel Farkındalık, Biyoloji Öğrenmeye Yönelik Motivasyon ve Akademik Başarıları Üzerine Etkisi". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 12 (24):175-194. https://doi.org/10.29329/mjer.2018.147.10

References
  1. Açıkgöz, K. Ü. (2000). Etkili Öğrenme ve Öğretme (Üçüncü Baskı). Kanyılmaz Matbaası: İzmir. [Google Scholar]
  2. Akın, A., Abacı, R., & Çetin, B. (2007). Bilişötesi Farkındalıkk Envanteri’nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(2), 655-680. [Google Scholar]
  3. Altındağ, M. (2008). Hacettepe üniversitesi eğitim fakültesi öğrencilerinin yürütücü biliş becerileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. [Google Scholar]
  4. Atay, A. D. (2014). Ortaokul öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik motivasyon düzeylerinin ve üstbilişsel farkındalıklarının incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın. [Google Scholar]
  5. Aydın, S., Yerdelen, S., Gürbüzoğlu-Yalmancı, S., & Göksu, V. (2014). Biyoloji öğrenmeye yönelik akademik motivasyon ölçeği: Ölçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 425-435. [Google Scholar]
  6. Bacanak, A., Küçük, M., & Çepni, S. (2004). İlköğretim öğrencilerinin fotosentez ve solunum konularındaki kavram yanılgılarının belirlenmesi: Trabzon örneklemi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 75-88. [Google Scholar]
  7. Baltaş, Z. (2004). E-öğrenciler nasıl öğreniyor: Üstbiliş. Kaynak Dergisi, 20, 11-15. [Google Scholar]
  8. Baştürk, R. (2014). Deneme Modelleri. Abdurrahman Tanrıöğen (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (s. 31-50). Ankara: Anı Yayıncılık.  [Google Scholar]
  9. Bilen, K., & Aydoğdu, M. (2010). Bitkilerde fotosentez ve solunum kavramlarının öğretiminde TGA (tahmin et-gözle-açıkla) stratejisinin kullanımı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 179-194. [Google Scholar]
  10. Çakır, B. (2011). Fen laboratuarı dersi kapsamında fen bilgisi öğretmen adaylarının üstbiliş odaklı öğrenme ortamında üstbilişlerinde değişim (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. [Google Scholar]
  11. Çakıroğlu, A. (2007). Üstbilissel strateji kullanımının okuduğunu anlama düzeyi düşük öğrencilerde erişi artırımına etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. [Google Scholar]
  12. Çokadar, H. (2012). Photosynthesis and respiration processes: Prospective teachers’ conception levels. Eğitim ve Bilim, 37(164), 82-93. [Google Scholar]
  13. Coutinho, S. A. (2006). The relationship between the need for cognition, metacognition, and intellectual task performance. Educational Research and Reviews, 1(5), 162-164. [Google Scholar]
  14. Demir Gürdal, M., & Yürük, N. (2012). Üstkavramsal Faaliyetlerle Zenginleştirilmiş Kavramsal Değişim Metinlerinin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Kuvvet ve Hareket Konularını Anlamalarına Olan Etkisi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, (s.132). Niğde: Niğde Üniversitesi. [Google Scholar]
  15. Demir-Gülşen, M. (2000). A model to investigate probability and mathematics achievement in terms of cognitive, metacognitive and affective variables (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul. [Google Scholar]
  16. Desoete, A., & Roeyers, H. (2002). Off-line metacognition – A domain-specific retardation in young children with learning disabilities? Learning Disability Quarterly, 25(2), 123-139. [Google Scholar]
  17. Duman, B. (2013).  Üstbilişe dayalı bir öğretim uygulamasının öğretmen adaylarının akademik başarı, üstbilişsel farkındalık, başarı motivasyonu ve eleştirel düşünmelerine etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ. [Google Scholar]
  18. Dunning, D., Johnson, K., Ehrlinger, J., & Kruger, J. (2003). Why people fail to recognize their own incompetence. Current Directions in Psychological Science, 12(3), 83-87. [Google Scholar]
  19. Efklides, A. (2001). Metacognitive experiences in problem solving. In A. Efklides, J. Kuhl, R. M. Sorrentino (Eds.), Trends and prospects in motivation research. Dordrecht, Netherlands: Kluiwer.  [Google Scholar]
  20. Efklides, A., & Sideridis, G. D. (2009). Assessing cognitive failures. European Journal of Psychological Assessment, 25(2), 69-72. [Google Scholar]
  21. Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive- developmental inquiry. American Psychologist, 34(10), 906-911. [Google Scholar]
  22. Flavell, J. H. (1987). Speculations about the nature and the development of metacognition. In F.E. Weinert & R.H. Kluwe (Eds.), Metacognition, motivation, and understanding (pp. 21-29). Hillsdale, NJ: Lawrance Erlbaum Associates, Publishers. [Google Scholar]
  23. Gallagher, S. A. (1997). Problem based learning: Where did it come from, what does it do, and where is it going? Journal for the Education of the Gifted, 20(4), 332-362.  [Google Scholar]
  24. Georghiades, P. (2004). From the general to the situated: three decades of metacognition. International Journal of science Education, 26(3), 365-383. [Google Scholar]
  25. Güneş, M. H., & Güneş, T. (2005). İlköğretim öğrencilerinin biyoloji konularını anlama zorlukları ve nedenleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 169-175. [Google Scholar]
  26. Gürsel, F.G. (2016). Üstbilişe dayalı öğretim yönteminin yedinci sınıf ışık ünitesinde öğrencilerin üstbiliş farkındalığı, tutum ve başarısına etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Eğitim bilimleri Enstitüsü, İstanbul. [Google Scholar]
  27. İflazoğlu Saban, A., & Saban, A. (2008). Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Bilişsel Farkındalıkları İle Güdülerinin Bazı Sosyo-Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 9 (1), 35–58. [Google Scholar]
  28. Keleş, E., & Kefeli, P. (2010). Determination of student misconceptions in “photosynthesis and respiration” unit and correcting them with the help of cai material. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2, 3111-3118. [Google Scholar]
  29. Kırbaşlar, F. G., Çıngıl-Barış, Ç., & Ünal, M. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fermentasyon konusundaki yanlış öğrenmelerinin araştırılmasına yönelik bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 158-168. [Google Scholar]
  30. Kırbulut, Z.D. (2012). The effect of metaconceptual teachıng ınstructıon on 10th grade students’ understandıng of states of matter, self-effıcacy toward chemıstry, and the nature of metaconceptual processes. (Unpublished doctoral dissertation). Middle East Tecnical University Secondary Science and Mathematics Education, Ankara.  [Google Scholar]
  31. Kırılmazkaya, G., & Kırbağ-Zengin, F. (2016). Öğretmen adaylarının fotosentez konusu hakkında kavram yanılgılarının Vee diyagramı aracılığıyla belirlenmesi ve bu araca yönelik görüşlerinin tespiti. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1537-1563. [Google Scholar]
  32. Konur, K. B., & Ayas, A. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının fiziksel ve kimyasal değişme konusunda kavramsal değişim metinlerine karşı tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 971-991. [Google Scholar]
  33. Köse, S. (2004) Fen bilgisi öğretmen adaylarında fotosentez ve bitkilerde solunum konularında görülen kavram yanılgılarının giderilmesinde kavram haritalarıyla verilen kavram değişim metinlerinin etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. [Google Scholar]
  34. Köse, S., & Uşak, M. (2006). Determination of prospective science teachers’ misconceptions: Photosynthesis and respiration in plants. International Journal of Environmental and Science Education, 1(1), 25-52. [Google Scholar]
  35. Köse, S., Ayas, A., & Uşak, M. (2006). The effect of conceptual change texts instructions on overcoming prospective science teachers’ misconceptions of photosynthesis and respiration in plants. International Journal of Environmental and Science Education, 1(1), 78-103. [Google Scholar]
  36. Krall, R. M., Lott, K. H., & Wymer, C. L. (2009). Inservice elementary and middle school teachers’ conceptions of photosynthesis and respiration. Journal of Science Teacher Education, 20(1), 41-55. [Google Scholar]
  37. Marmaroti, P., & Galanopoulou, D. (2006). Pupils’ understanding of photosynthesis: A questionnaire for the simultaneous assessment of all aspects. International Journal of Science Education, 28 (4), 383-403. [Google Scholar]
  38. Nelson, T. O. (1999). Cognition versus metacognition. In P. J. Sternberg, (Ed.), The nature of cognition  (625- 641). Cambridge: MIT Press. [Google Scholar]
  39. Ohlsson, B., & Ergezen, S. (1997) Biyoloji Öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi Yayınları. [Google Scholar]
  40. Özkaya, A., Aydoğdu, M., & Çağıran, İ. (2016). Üstbilişsel ve internet tabanlı üstbilişsel öğretim yöntemlerinin öğrencilerin hücre bölünmesi ve kalıtım konusundaki tutumlarına ve üstbilişsel düşünme düzeylerine etkisi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(13). [Google Scholar]
  41. Özsoy, G. (2007). İlköğretim beşinci sınıfta üstbiliş stratejileri öğretiminin problem çözme başarısına etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. [Google Scholar]
  42. Özsoy, G. (2008). Üstbiliş. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 713-740. [Google Scholar]
  43. Polat, S., & Uslu, M. (2012). Fen ve teknoloji dersinde üstbiliş stratejilerine dayalı öğretim uygulamasının 5. sınıf öğrencilerinin erişilerine etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 28-43. [Google Scholar]
  44. Sanders, M. (1993). Erroneous ideas about respiration: The teacher factor. Journal of Research in Science Teaching, 30(8), 919-934. [Google Scholar]
  45. Şaşmaz-Ören, F., Karatekin, P., Erdem, Ş., & Ormancı, Ü. (2012). Öğretmen adaylarının bitkilerde solunum-fotosentez konusundaki bilgi düzeylerinin kavram karikatürleriyle belirlenmesi ve farklı değişkenlere göre analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 155-174. [Google Scholar]
  46. Schraw, G. (1998). Promoting general metacognitive awareness. Instructional Science, 26, 113-125. [Google Scholar]
  47. Schraw, G., & Moshman, D. (1995). Metacognitive theories. Educational Psychology Review, 7(4), 351-371. [Google Scholar]
  48. Selvi, M, Yakışan, M., & Yürük, N. (2012). Kavramsal değişim sürecinde üstkavramsal faaliyetlerin incelenmesi: Bir durum çalışması. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, (s.47). Niğde: Niğde Üniversitesi. [Google Scholar]
  49. Senemoğlu, N. (2007). Gelişim öğrenme ve öğretim. Ankara: Gönül Yayıncılık. [Google Scholar]
  50. Svandova, K. (2014). Secondary school students' misconceptions about photosynthesis and plant respiration: Preliminary results. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 10(1), 59-67. [Google Scholar]
  51. Tekkaya, C., & Balcı, S. (2003). Öğrencilerin fotosentez ve bitkilerde solunum konularındaki kavram yanılgılarının saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 101-107. [Google Scholar]
  52. Thomas, G. P., & McRobbie, C. J. (2001). Using a metaphor for learning to improve students’ metacognition in the chemistry classroom. Journal of Research in Science Teaching, 38, 222–259. [Google Scholar]
  53. Thompson, R. (2007). Metacogniton: An intervention for academically unprepared college students (Unpublished Doctoral Dissertation). Capella University, Minneapolis. [Google Scholar]
  54. Töman, U., Odabaşı-Çimer, S., & Çimer, A. (2015). Fotosentez ve bitkilerde solunum kavramlarının farklı öğrenim seviyelerinde öğrenilme durumlarının araştırılması. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(03), 15-30. [Google Scholar]
  55. Veenman, M. V. J., Van Hout-Wolters, B. H. A. M., & Afflerbach, P. (2006). Metacognition and learning: Conceptual and methodological considerations. Metacognition and Learning, 1(1), 3-14. [Google Scholar]
  56. Yang, C. T., & Lee, S. Y. (2013). The effect of instruction in cognitive and metacognitive strategies on ninth-grade students’ metacognitive abilities. New Waves-Educational Research & Development, 16(1), 46-55. [Google Scholar]
  57. Yangın, S. (2014). Üstbiliş stratejisine dayali biyoloji öğretiminin sinif öğretmeni adaylarinin başarilari ve tutumlari üzerindeki etkisi. Education Sciences 9(1), 1-18. [Google Scholar]
  58. Yip, D. Y. (1998). Teachers’ misconceptions of the circulatory system. Journal of Biological Education, 32(3), 207-215. [Google Scholar]
  59. Yürük, N. & Çakır, Ö. S. (2000). Lise öğrencilerinde oksijenli ve oksijensiz solunum konusunda görülen kavram yanılgılarının saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 185-191. [Google Scholar]
  60. Yürük, N. (2005). An analysis of the nature of students’ metacon¬ceptual processes and the effectiveness of metaconceptual teach¬ing practices on students’ conceptual understanding of forces and motion (Unpublished doctoral dissertation). Ohio State Univer¬sity, Columbus. [Google Scholar]
  61. Yürük, N., Beeth, M. E., & Andersen, C. (2009). Analyzing the effect of metaconceptual teaching practices on students’ un¬derstanding of force and motion concepts. Research in Science Education, 39(4), 449-475. [Google Scholar]
  62. Yürük, N., Selvi, M., & Yakışan, M. (2011). Üstkavramsal öğretim etkinliklerinin biyoloji öğretmen adaylarının tohumlu bitkilerle ilgili kavramsal anlamaları üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 447-464. [Google Scholar]
Meta
Vol. 12 (24)
Download
Metric
History
Related

Volume 12 Issue 24

Haziran 2018

All Manuscript

Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi

Copyright © 2025 Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License. CC BY
All elements of this website have been created using the BOQ™ - Intelligent Webverse System.