Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2018, Clt. 12(26) 53-79
Resim Çalışmalarında Yaratıcılığın Değerlendirilmesine Yönelik Bir Analitik Rubrik Çalışması
ss. 53 - 79 | DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2018.172.4
Yayın Tarihi: Aralık 29, 2018 | Görüntüleme Sayısı: 994/1.465 | İndirilme Sayısı: 1.602/2.836
Özet
Araştırmada, yükseköğretim düzeyinde okuyan sanat öğrencilerinin sanatsal yaratım süreçleri sonunda ortaya çıkardıkları iki boyutlu resim çalışmalarının ve çeşitli düzeylerde düzenlenen resim yarışmaları ya da seçmelerinde eserlerin yaratıcılık boyutunda değerlendirilmesinde kullanılabilecek 'Yaratıcı Resim Rubriği' nin (analitik dereceli puanlama anahtarı) geliştirilmesi ve geçerlilik güvenirlilik çalışmalarının yapılması amaçlanmıştır. Bu araştırmanın, görsel sanat türü resim çalışmalarının yaratıcılık açısından değerlendirmeye yönelik uygulamalara katkıda bulunacağı ve alan çalışmalarına yön vereceği umulmaktadır. Araştırma için görsel sanatlar alanında ürün değerlendirmeye yönelik hazırlanan ölçme araçları doküman inceleme yöntemine göre karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve sunulmuştur. Araştırmacı tarafından özel olarak geliştirilen, yaratıcı resim rubriğinin güvenirliliğine yönelik yürütülen uygulamadan elde edilen verilerin SPPS 18 programında analizleri yapılmıştır. Rubriğin geçerlilik çalışması için yapılan ilk uygulama sonunda öğrencilerle odak grup görüşmesi yapılmıştır. Görüşmelerden elde edilen nitel veriler yapılan içerik analizi sonucunda rubrikle ilgili öğrenci görüşleri şeklinde sunulmuştur. Çalışma grubunu, 2016-2017 eğitim öğretim yılında bir devlet üniversitesinin, eğitim fakültesi güzel sanatlar eğitimi bölümünün resim-iş öğretmenliği programının son sınıfında okuyan 12 ve üçüncü sınıfında okuyan 10 öğrencisi oluşturmaktadır. Sonuç olarak bu araştırmada geliştirilen yaratıcı resim rubriği, yükseköğretimde sanat eğitimi alan öğrencilerinin okul içi resim çalışmalarının özellikle yaratıcılık anlamında ölçme ve değerlendirilmelerinde kullanılabilinir bir rubriktir.
Anaktar kelimeler: Görsel Sanatlar, resim, yaratıcılık, rubrik/ dereceli puanlama anahtarı
APA 7th edition
Bas, S., & Kaptan, A.Y. (2018). Resim Çalışmalarında Yaratıcılığın Değerlendirilmesine Yönelik Bir Analitik Rubrik Çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(26), 53-79. https://doi.org/10.29329/mjer.2018.172.4
Harvard
Bas, S. and Kaptan, A. (2018). Resim Çalışmalarında Yaratıcılığın Değerlendirilmesine Yönelik Bir Analitik Rubrik Çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(26), pp. 53-79.
Chicago 16th edition
Bas, Senay and Ata Yakup Kaptan (2018). "Resim Çalışmalarında Yaratıcılığın Değerlendirilmesine Yönelik Bir Analitik Rubrik Çalışması". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 12 (26):53-79. https://doi.org/10.29329/mjer.2018.172.4
- Andrade, H. G. (1997). Understanding rubrics. Educational Leadership, 54(4), 14-17. [Google Scholar]
- Aral, N. (1999). Sanat eğitimi-yaratıcılık etkileşimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,15,11-17. [Google Scholar]
- Artut, K. (2009). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık. [Google Scholar]
- Aslan, E. B. (2011). İlköğretim 1. Kademe görsel sanatlar uygulamalarında motivasyonun yeri ve önemi. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara [Google Scholar]
- Bahar, M., Nartgün, Z., Durmuş, S. ve Bıçak, B., (2006). Geleneksel ve alternatif ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem A Yayınları [Google Scholar]
- Black, P. ve William, D. (1998). Inside the black box: Raising standarts through classroom assessment. Phi Delta Kapan,80 (2), 139-148 [Google Scholar]
- Brookhart, S. M. (2013). How to create and use rubrics for formative assessment and grading. USA: ASCD. [Google Scholar]
- Bulut Kılıç, İ. (2015). Çağdaş sanatta metaforik düşünceye dayalı uygulamaların görsel sanatlar öğretmeni adaylarının sanat eğitimi başarısına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. [Google Scholar]
- Buyurgan, U. ve Buyurgan, S. (2007). Sanat eğitimi ve öğretimi, eğitimin her kademesine yönelik yöntem ve tekniklerle. (2. Baskı), A Pegem Akademi, Ankara. [Google Scholar]
- Bülbül, H.( 2013). Güzel sanatlar ve spor lisesi iki boyutlu sanat atölye dersinde 4MAT öğretim modelinin uygulanabilirliği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. [Google Scholar]
- Çapar, M. (2006). Temel eğitimde 9-12 yaşarası çocuklarda üç boyutlu çalışmaların yaratıcılıkn eğitimine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara [Google Scholar]
- Çepni, S. (2011). Performansların Değerlendirilmesi. Emin Karip (Ed.). Performansların Değerlendirilmesi (ss.233-285) Ankara: Pegem Akademi. [Google Scholar]
- Dikici, A. ve Gürol, M. (2003). Liselerde görev yapan resim öğretmenlerinin, öğrencilerinin yaratıcılıklarını geliştirmeye yönelik nitelikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 13, (1), 193-214. [Google Scholar]
- Dilmaç, O. (2010). Alan derslerinin görsel sanatlar öğretmeni adaylarının yaratıcı düşünme becerileri üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Balikesir University Journal of Social Sciences Institute, 13(23). [Google Scholar]
- Düz, N. (2017). Sanatta özne-nesne ilişkisi ve yaratıcılık. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 28-36. [Google Scholar]
- Gartenhaus, A. R. (2000). Yaratıcı düşünme ve müzeler. (O. Bekir ve R. Mergenci Çev.). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi. [Google Scholar]
- Goodrich, H. (1997). Understanding rubrics. Educational Leadership, 54(4), 14-17. [Google Scholar]
- Gök, G. (2009). Boyama kitaplarının anaokullarında eğitim gören çocukların yaratıcılıklarına olan etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. [Google Scholar]
- Gözlükaya Işık, S. (2014). Resim-iş öğretmenliği sanat atölye derslerinde aktif öğrenme tekniklerinin sanatsal öğrenmeye katkısı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Denizli. [Google Scholar]
- Haykır, M. (2010). Eğitim fakülteleri resim bölümü öğrencilerinin anasanat atölye derslerine karşı tutumlarının, sanat etkinliklerini izleme edimleri ile beğeni düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. [Google Scholar]
- Howell, C. D. (1990). The relationship between arts education and creativity among high school students. University of Northern Colorado, Doctoral Dissertation Thesis. https://search.proquest.com/docview/303856841/fulltextPDF/16D6AE375BA34A3 adresinden 29.08.2018 tarihinde alınmıştır. [Google Scholar]
- [Google Scholar]
- Kan, A. (2014). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Hakan Atılgan (Ed.), Ödev ve projeler içinde (s. 270-292). Ankara: Anı. [Google Scholar]
- Kırışoğlu O. T. (2005). Sanatta eğitim, görmek öğrenmek yaratmak. Ankara: Pegem A Yayıncılık. [Google Scholar]
- Kırışoğlu, O. T. (2009). Sanat kültür yaratıcılık görsel sanatlar ve kültür eğitimi-öğretimi. Ankara: Pegem Akademi. [Google Scholar]
- Kodaman L. ve Yılmaz M. (2014). Sanat yapıtlarından alıntılamanın resim anasanat atölye öğrencilerinin çalışmalarına etkisi. Sanat Eğitimi Dergisi. 2014(12), 83-101. [Google Scholar]
- Kozbelt, A. (2004). Originality and technical skill as components of artistic quality. Empirical studies of the arts, 22, 157-170 [Google Scholar]
- Kutlu, Ö., Doğan, C. D., ve Karakaya, İ. (2008). Öğrenci başarısının belirlenmesi: performansa ve portfolyoya dayalı durum belirleme. Ankara: Pegem Akademi. [Google Scholar]
- Mamur, N. (2010). Görsel sanatlar eğitiminde ölçme ve değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2),175-188. [Google Scholar]
- MEB (2007). Görsel sanatlar dersi (1-8. Sınıflar) öğretim programı ve kılavuz kitabı. MEB Devlet Kitapları Müdürlüğü, Ankara. [Google Scholar]
- Özler, H. (2009). Anaokulu öğretmenleri tarafından çocuklara yaptırılan görsel sanat etkinliklerinin yaratıcılık açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara [Google Scholar]
- Özsoy, V. (2007). Görsel sanatlar eğitimi. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. [Google Scholar]
- Pavlou, V. (2013) Investigating interrelations in visual arts education: Aesthetic enquiry, possibility thinking and creativity. International Journal of Education through Art. 9, 71 – 88 [Google Scholar]
- San, İ. (2004). Sanat ve eğitim: Yaratıcılık, temel sanat kuramları, sanat eleştirisi yaklaşımları. Ankara: Ütopya Yayınevi. [Google Scholar]
- Şahiner, R. (2002). Yeni bir binyılın eşiğinde sanat ve yaratıcılık eğitimi üzerine. Erişim adresi:https://earsiv.anadolu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11421/ 1000/172722.pdf?sequence=1&is [Google Scholar]
- Sezer, H. (2001). İlköğretimde Resim-İş Eğitimi. Ankara: M.E.B. Yayınları. [Google Scholar]
- Sezer, S. (2004). Öğrencinin akademik başarısının belirlenmesinde tamamlayıcı değerlendirme aracı olarak rubrik kullanımı üzerinde bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:18, 5-15. [Google Scholar]
- Şengül, E. (2006). Teknolojinin görsel sanatlarda kullanımı ve sanat eğitimine katkısı. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. [Google Scholar]
- Şölenay, E. (1997). Sanatta biçim içerik sorunu. Erişim adresi: https://earsiv. anadolu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11421/1259/126369.pdf?sequence=1&isAllowed=y [Google Scholar]
- Tanyel, Ç. (2015). Kavramsal sanat uygulamalarıyla öğrencilerin sanatsal ifade biçimlerinin geliştirilmesene ilişkin eylem araştırması.Yayımlanmamış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. [Google Scholar]
- Taşören A. T. ,(2010). Afiş sanatının 12- 15 yaş grubunun sanatsal gelişimine katkıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. [Google Scholar]
- Tekin, M. (2011). İlköğretim 2. Kademe (6. Sınıf) görsel sanatlar dersinde kopya yönteminin öğrencilerin sanatsal çalışmalarına etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara [Google Scholar]
- Tuna, S. (2011). Sanat eserlerini değerlendirme. Ali Osman Alakuş & Levent Mercin. (Ed.) Sanat eğitimi ve görsel sanatlar öğretimi içinde. (s.253-262.).Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara. [Google Scholar]
- Ülger, K. (2016). Öğrencilerin resim yapma becerilerinde gözlemlenen yaratıcılık ile yaratıcı düşünme becerileri arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (4), 2023-2039. [Google Scholar]
- Yaşar, M. (2008). Eğitimde ölçme ve değerlendirmenin önemi. Satılmış Tekindal (Ed.) Eğitimde ölçme ve değerlendirme. (s.1-7). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. [Google Scholar]
- Yazkaç, P. (2009). Görsel sanatlar dersinde kullanılan pedagojik eleştiri uygulamalarının öğrencilerin akademik başarı ve eser eleştiri düzeyine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara [Google Scholar]
- Yılmaz M. ve İnceağaç M. (2017). Görsel sanatlar eğitimi uygulamalarında edebiyat ürünlerinin etkisini belirlemeye yönelik dereceli puanlama anahtarının (rubrik) geliştirilmesi . Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(13), 1-16. [Google Scholar]
- Yolcu, E. (2001). Solyanlı çocuklarda sanatsal yaratıcılık (12-15 yaş grubu çocuklar üzerinde bir inceleme). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul. [Google Scholar]
- Yolcu, E. (2009). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. [Google Scholar]
