International Association of Educators   |  ISSN: 1309-0682

Orjinal Araştırma Makalesi | Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2024, Cil. 18(48) 58-96

Türkçe Öğretmenlerinin Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Etkinliklerin Nitelik, Nicelik ve Yeterlilikleri Hakkındaki Görüşleri 

Almıla Satılmış & Yusuf Avcı

ss. 58 - 96   |  Makale No: MANU-2406-21-0002.R1

Yayın tarihi: Haziran 30, 2024  |   Okunma Sayısı: 12  |  İndirilme Sayısı: 40


Özet

Araştırmanın Bu araştırmanın amacı Türkçe öğretmenlerinin Türkçe ders kitabında yer alan etkinliklerin nitelik, nicelik ve kazanımları karşılama durumu ve dört temel dil becerisini geliştirmede ne kadar etkili olduğu hakkındaki görüşlerini belirlemektir. Çalışma içerisinde nitel araştırma desenlerinden biri olan durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 14 kadın, 5 erkek olmak üzere 19 Türkçe öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma içerisinde veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın verileri analiz edilirken nitel veri analiz yöntemlerinden olan tümdengelimci analiz yönteminden faydalanılmıştır. Türkçe öğretmenlerine göre ders kitaplarında yer alan etkinliklerin yeterliliği, niceliği ve niteliği ile ilgili birçok sorunla karşılaşılmıştır. Ders kitaplarında yer alan etkinliklerin yetersiz ve kapsam dışı olduğu, ifade becerilerini geliştirmediği, analiz ve sentez düzeylerine ulaşamadığı, sezdirmede yetersiz kaldığı ve kazanımları yeterince yansıtamadığı sonucuna ulaşılmıştır. Türkçe öğretmenleri ders kitaplarında yer alan etkinlikler için üst düzey bilişsel becerilerin artırılması, açıklamaların detaylandırılması ve yeni nesil soruların eklenmesi gerektiğini ifade etmişlerdir. Araştırmada Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin sayılarının artırılması, güncellenmesi ve sadeleştirilmesi, kapsamının genişletilmesi ve kazanım sayılarının azaltılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğretmenlerin ortak görüşü olarak Türkçe ders saatinin artırılması gerektiği tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler: Türkçe ders kitabı, Etkinlik, Nitelik, Nicelik, Kazanım


Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
Satilmis, A. & Avci, Y. (2024). Türkçe Öğretmenlerinin Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Etkinliklerin Nitelik, Nicelik ve Yeterlilikleri Hakkındaki Görüşleri  . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 18(48), 58-96.

Harvard
Satilmis, A. and Avci, Y. (2024). Türkçe Öğretmenlerinin Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Etkinliklerin Nitelik, Nicelik ve Yeterlilikleri Hakkındaki Görüşleri  . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 18(48), pp. 58-96.

Chicago 16th edition
Satilmis, Almila and Yusuf Avci (2024). "Türkçe Öğretmenlerinin Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Etkinliklerin Nitelik, Nicelik ve Yeterlilikleri Hakkındaki Görüşleri  ". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 18 (48):58-96.

Kaynakça

    Aktaş, E. (2021). Akıcı okuma becerisi bakımından Türkçe dersi öğretim programı ve ders kitapları üzerine eleştirel bir analiz. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(2), 1140-1165.

    Altun, M. (2022). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında dinleme becerilerine yönelik etkinliklerin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 254, 157-170.

    Akyol, M. ve Erdoğan, S. (2021). İlkokul Türkçe ders kitaplarında okuma becerilerine yönelik etkinliklerin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 29(3), 1107-1124.

    Apaydın, N. (2010). 6. sınıf Türkçe ders kitaplarının söz varlığı açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.

    Aydemir, N. (2023). Lise Türkçe ders kitaplarında yazma becerilerine yönelik etkinliklerin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(1), 215-230.

    Baltacıoğlu, I. H. (2008). Türkçenin öğretimi ve öğrenimi. Ankara: Pegem Akademi.

    Benzer, A. (2004). Türkiye’de ana dili eğitimi müfredat programı 1913-1981. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tez. Marmara Üniversitesi, İstanbul.

    Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri (27th ed.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

    Ceran, D. (2015). Türkçe öğretmeni adaylarının Türkçe ders kitaplarına ilişkin metaforları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(3), 121-140.

    Çevik, A. ve Güneş, F. (2017). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 272-286.

    Çeçen, M. A. ve Kurnaz, H. (2015). Ortaokul Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarındaki tema değerlendirme soruları üzerine bir araştırma. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2).

    Çevik, A. ve Güneş, F. (2017). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Journal of Mother Tongue Education, 5(2), 272-286.

    Demirel, Ö. ve Altun, E. (2003). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Pegem Yayıncılık.

    Demirel, Ö. (2006). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem Yayıncılık.

    Deniz, K. ve Karagöl, E. (2018). Değerler eğitimi açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 244-255.

    Deniz, K., Tarakcı, R. ve Karagöl, E. (2019). Okuma kazanımları açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 688-708.

    Durukan, E. (2013). Öğretmen görüşleri açısından Türkçe dersi öğretim programı kazanımları. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8).

    Ekinci Çelikpazu, E. (2015). Ortaokul 5-8. sınıf Türkçe dil bilgisi öğretimi üzerine bir inceleme. Electronic Turkish Studies, 10(15).

    Epçaçan, C. (2019). Yapılandırmacı anlayışa göre düzenlenmiş ortaokul Türkçe dil bilgisi öğrenme alanındaki konular ve etkinliklere ilişkin öğretmen görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(6), 409-430.

    Erten, M. (2019). Türkçenin öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Milli Eğitim Dergisi, 247, 175-186.

    Güneş, F. (2002). Ders kitaplarının incelenmesi. İstanbul: Ocak Yayınları.

    Karadüz, A. (2006). İlköğretim Türkçe dil bilgisi kitaplarının öğreticilik kavramı bağlamında eleştirisi. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 13-31.

    Küçükoğlu, A., Albayrak, F. ve Serin, N. (2020). Değerler eğitimi bağlamında Türkçe dersi: Program ve ders kitaplarının karşılaştırmalı incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1499-1518.

    Maden, S. (2021). Türkçe ders kitapları ile ilgili lisansüstü tezlerin eğilimleri: Bir içerik analizi. Türkiye Eğitim Dergisi, 6(1), 30-45.

    McMillan, J. H. (2000). Educational research: Fundamentals for the consumer (3rd ed.). Longman.

    MEB (2006). Türkçe dersi öğretim programı kılavuzu. Devlet Kitapları Basım Müdürlüğü.

    MEB (2006). İlköğretim 6. sınıf Türkçe dersi öğretim programı ile ilgili değerlendirme raporu. http://earged.meb.gov.tr/earged/subeler/olcme_degerlendirme/dokumanlar/mufredat_degerlendirme/degerlendirme_raporu6/ turkce.pdf

    Çeçen, M. A. ve Çiftçi, Ö. (2003). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 173, 39.

    Mert, E. L. (2014). Türkçenin eğitimi ve öğretiminde dört temel dil becerisinin geliştirilmesi sürecinde kullanılabilecek etkinlik örnekleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(1), 23-48.

    Mutlu, H. H., & Yurt, E. E. (2019). 6. sınıf Türkçe ders kitabındaki etkinliklerin öğrenme alanlarına dağılımının incelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(3), 469-474.

    Özbay, M. (2003). Öğretmen görüşlerine göre ilköğretim okullarında Türkçe öğretimi. Gölge Ofset Matbaacılık.

    Olukcu, E., & Yıldız, D. (2022). Üst düzey düşünme becerileri kavramları bağlamında Türkçe ders kitaplarının incelenmesi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 224-246.

    Özdemir, S. (2019). Kuramdan uygulamaya Türkçe ders kitabı incelemeleri. Anı Yayınları.

    Pollet, D. (2015). Elève: acteur actif de son apprentissage: le triple a gagnant? Analyse n°15. FAPEO. Retrieved from http://www.fapeo.be/analyses.

    Sallabaş, M. E. ve Yılmaz, G. (2020). Türkçe ders kitabı’nda bulunan metin altı sorularının yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 586-596.

    Sur, E. (2022). Türkçe ders kitaplarında yer alan metin altı soruların yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11(1), 430-451.

    Şengül, M. (2005). İlköğretim 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlere dayalı olarak hazırlanan sorular üzerine bir inceleme.  Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Elazığ.

    Şimşek, Ş. ve Demirel, İ. F. (2020). Ortaokul Türkçe ders kitaplarının anlatıma dayalı etkinlikler yönünden karşılaştırılması. Kastamonu Education Journal, 28(5), 2125-2135.

    Temizkan, M. (2014). Ortaokul Türkçe ders kitaplarının Türkçe dersi öğretim programındaki temel beceriler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(1), 49-72.

    Uludağ, Ç. (2010). 7. sınıf Türkçe ders kitaplarının söz varlığı açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.

    Ünveren Kapanadze, D. (2018). Dil ve kültür aktarımında işlevsel bir araç olarak ders kitapları: Türkçe ders kitapları örneği. Electronic Turkish Studies, 13(27).

    Yağmur, K. (2009). Türkçe ders kitapları dil gelişimini ne oranda desteklemektedir. Cito Education: Theory and Practice, 2, 53-64.

    Yaylı, D. ve Solak, M. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarının türler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 441–453.

    Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5th ed.) Ankara: Seçkin Yayıncılık.

    Yılmaz, E. (2023). Türkçenin öğretimi ve öğrenimi (4th ed.). Pegem Akademi.

    Yin, R. (1984). Case study research: Design and methods. Sage Publishing.

    Yurt, G., & Arslan, M. (2014). 7. sınıf Türkçe ders kitaplarının şekil-içerik-metin yönünden incelenmesi: Zambak ve Pasifik yayınları örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 317-327.

    Zorlu, Ö. K. (2021). Metinlerin temalara uygunluğu bakımından Türkçe ders kitapları üzerine bir inceleme. International Journal of Social Sciences and Education Research, 7(1), 1-11.

    Dijital Kaynakça

    URL 1: Türk Dil Kurumu. (2024, Mart 28). Türk Dil Kurumu Sözlük. Erişim tarihi: 28 Mart 2024, https://sozluk.gov.tr/

    URL 2: Millî Eğitim Bakanlığı. (2024, Mart 31). Millî Eğitim Bakanlığı Müfredat. Erişim tarihi: 31 Mart 2024, https://mufredat.meb.gov.tr/SSS.aspx#:~:text=%C3%96%C4%9Fretim%20programlar%C4%B1%20%C3%B6%C4%9Frencilerin%20%C3%BCniversite%20ve,net%20bir%20%C5%9Fekilde%20ortaya%20koyar