International Association of Educators   |  ISSN: 1309-0682
Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi
International Association of Educators

Orjinal Araştırma Makalesi | Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2019, Cil. 13(29) 202-227

Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Güvenli Laboratuvar Kullanımını Gerçekleştirme Amaçlarının Planlanmış Davranış Teorisiyle Belirlenmesi

Halil İbrahim Akıllı & Cemil Aydoğdu

ss. 202 - 227   |  DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2019.210.12   |  Makale No: MANU-1902-11-0002

Yayın tarihi: Eylül 30, 2019  |   Okunma Sayısı: 221  |  İndirilme Sayısı: 806

PDF İndir

Özet

Bu çalışmanın amacı fen bilimleri öğretmen adaylarının Planlanmış Davranış Teorisini kullanarak, laboratuvarı güvenli kullanma konusundaki davranış amaçlarını incelemektir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Çalışmada, araştırmacı tarafından Planlanmış Davranış Teorisi’nin öngördüğü şekilde ve ölçek geliştirme basamakları dikkate alınarak “Güvenli Laboratuvar Kullanımını Gerçekleştirme Ölçeği” geliştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini Türkiye’nin 5 bölgesinden 1087 fen bilimleri öğretmen adayı oluşturmaktadır. Verilerin analizi için SPSS 21 ve AMOS 23 programları kullanılmıştır. Ölçeklerden elde edilen veriler yapısal eşitlik modellemesi ile değerlendirilmiştir.  Ölçeğin tümü için Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı.961’tir. Araştırma sonucunda, fen bilimleri öğretmen adaylarının “Davranış Amacını” açıklamada “Algılanan Davranış Kontrolü”, “Davranışa Yönelik Tutum” ve “Öznel Norm”  faktörlerinin etkili olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Laboratuvar kullanımı, Laboratuvar güvenliği, Planlanmış Davranış Teorisi, Laboratuvar kazaları, Yapısal eşitlik modellemesi, Öğretmen Adayları

Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
Akilli, H.I. & Aydogdu, C. (2019). Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Güvenli Laboratuvar Kullanımını Gerçekleştirme Amaçlarının Planlanmış Davranış Teorisiyle Belirlenmesi . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(29), 202-227. doi: 10.29329/mjer.2019.210.12

Harvard
Akilli, H. and Aydogdu, C. (2019). Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Güvenli Laboratuvar Kullanımını Gerçekleştirme Amaçlarının Planlanmış Davranış Teorisiyle Belirlenmesi . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(29), pp. 202-227.

Chicago 16th edition
Akilli, Halil Ibrahim and Cemil Aydogdu (2019). "Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Güvenli Laboratuvar Kullanımını Gerçekleştirme Amaçlarının Planlanmış Davranış Teorisiyle Belirlenmesi ". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 13 (29):202-227. doi:10.29329/mjer.2019.210.12.
Kaynakça
  1. Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50, 179-211. [Google Scholar]
  2. Ajzen I. (2002) “Perceived behavioral control, self-efficacy, locus of control and the theory  of  planned behaviour”, Journal of Applied Social Psychology, (32) 4, 667. [Google Scholar]
  3. Ajzen, I. (2005). Attitudes, personality and behaviour (Second Edition). Milton Keynes: Open University Press. 6,8,12,24. [Google Scholar]
  4. Ajzen, I., & Madden, T. J. (1986). Prediction of goal-directed behaviour: Attitudes, intentions, and perceived behavioral control. Journal of experimental social psychology, 22, 453-474.  [Google Scholar]
  5. Akilli, H.I. & Aydogdu, C. (2018). Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Güvenli Laboratuvar Kullanımını Gerçekleştirme Amaçlarının Planlanmış Davranış Teorisiyle Belirlenmesi . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(26), 347-378. doi: 10.29329/mjer.2018.172.18. [Google Scholar] [Crossref] 
  6. Akilli, H.I. & Aydogdu, C. (2018).  Planlanmış Davranış Teorisine Göre “Güvenli Laboratuvar Kullanımını Gerçekleştirme Ölçeği” Geliştirme Çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(23), 172-197.  DOI: 10.29329/mjer.2018.138.11 [Google Scholar]
  7. Anılan, B. (2010). The recognition level of the students of science education about the hazard symbols of chemicals (Case of ESOGU, Eskisehir).ProcediaSocial and Behavioral Sciences, 2(2), 4092-4097. [Google Scholar]
  8. Arıkan, R. (2011). Araştırma yöntemleri ve teknikleri. Ankara: Nobel Yayıncılık. [Google Scholar]
  9. Armor, David J. (1974). Theta Reliability and Factor Scaling. In Sociological cloth diapers debate is a good example. In addition, if consum- Methodology, Herbert L. Costner ed., Jossey-Bass, Inc. San Franers feel that protecting the environment is the responsibility cisco. pp. 17–50.  [Google Scholar]
  10. Aydın, Diken, Yel ve Yılmaz.(2011).” Fen ve Teknoloji ile Biyoloji Öğretmen Adaylarının Laboratuvar Güvenliği Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 31, Sayı 2 (2011) 583-604. [Google Scholar]
  11. Aydogdu, C. (1999). Kimya laboratuvar uygulamalarında karşılaşılan güçlüklerin saptanması. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 30-35. [Google Scholar]
  12. Aydoğdu, C. ve Candan, S.(2012).  Fen ve Teknoloji Dersine ait Bazı Etkinliklerin Laboratuvar Kullanım Tekniği Açısından İncelenmesi, Journal of Contemporary Education Academic,1(4),32-43. [Google Scholar]
  13. Aydoğdu, C. & Pekbay, C. (2016). Sınıf öğretmen adaylarının laboratuvarlarda yaşanan kazaların nedenlerine yönelik görüşleri. Eğitim, Bilim ve Teknoloji Araştırmaları Dergisi, 1(2), 103-112. [Google Scholar]
  14. Aydoğdu, C., & Şırahane T.(2012).”Fen ve Teknoloji Öğretmen adaylarının laboratuvarda yaşanan kazaların nedenlerine yönelik görüşleri” X.Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi sunulmuş bildiri, Niğde üniversitesi, 27-30 Haziran 2012, Niğde. [Google Scholar]
  15. Bahar, M., Aydın, F. Polat, M. ve Bertiz, H.(2008).Fen ve Teknoloji Laboratuar Uygulamaları ,1 - 2. Pegem Akademi Yayıncılık. Ankara. [Google Scholar]
  16. Bayraktar, Ş. Erten, S. ve Aydoğdu, C.(2006), Fen ve Teknoloji Öğretiminde Laboratuvarın Önemi ve Deneyler, M. Bahar (Editör), Fen ve Teknoloji Öğretimi (219-248), Ankara: Pegem A Yayıncılık. [Google Scholar]
  17. Bayram, N.(2016).Yapısal eşitlik modellemesine giriş. Amos uygulamaları. Genişletilmiş 3.baskı. Ezgi Kitabevi.Bursa. [Google Scholar]
  18. Bentler, P. M. & Bonnet, D. C. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88(3), 588-606.  [Google Scholar]
  19. Browne, M. W. & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In Bollen, K.A. & Long, J.S. [Eds.] Testing structural equation models. Newbury Park, CA: Sage, 136–162.  [Google Scholar]
  20. Can, Ş., Aksay, E. Ç., & Orhan, T. Y. (2015). Investigation of pre-service science teachers’ attitudes towards laboratory safety. Procedia-Social and Behavioral Sciences, (174), 3131-3136. [Google Scholar]
  21. Canel, M. (2002). Laboratuvar Güvenliği, Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları. [Google Scholar]
  22. Carmines, E.G., & McIver, J.P. (1981). Analyzing models with unobserved variables. In Bohrnstedt, G.W. & Borgatta, E.F. (Eds.), Social measurement: Current issues. Beverly Hills: Sage. [Google Scholar]
  23. Erten, S. (2002). Planlanmış davranış teorisi ile uygulamalı öğretim metodu. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 217-233.  [Google Scholar]
  24. Feszterová, M. (2015). Education for Future Teachers to OHS Principles-Safety in Chemical Laboratory. Procedia-Social and Behavioral Sciences, (191), 890-895. [Google Scholar]
  25. Fishbein, M. ve Ajzen, I. . (1975): Bellefatlitude, intention and behavior: An inlrod.uc.lion theory and research. Reading. MA.Addison-Wesley [Google Scholar]
  26. Frey, D.; Stahiberg, D. ve Gollwitzer, P.M. (1993): Hinstellung und Vcrhallcn: Die Thcorje dcs Überlegten Handeins und die Theorie des geplanten Verhaltens. in: I'rcy, V). ve Irlc M Hrsg.): Theorien der Soyalpsychologie. Bern u.a. [Google Scholar]
  27. Hofstein, A., & Lunetta, V. N. (2004). The laboratory in science education: Foundations for the twenty‐first century. Science education, 88(1), 28-54. [Google Scholar]
  28. Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives, Structual Equation Modeling, 6(1), 1-55.  [Google Scholar]
  29. Karaca A, Uluçınar Ş., & Cansaran A. (2006). Fen bilgisi eğitiminde laboratuvarda karşılaşılan güçlüklerin saptanması, Milli Eğitim Dergisi, 35 (170), 250-259. [Google Scholar]
  30. Karademir, E. (2013). Öğretmen ve öğretmen adaylarinin fen ve teknoloji dersi kapsaminda “okul dışı öğrenme etkinlikleri” gerçekleştirme amaçlarinin planlanmiş davranış teorisi yoluyla belirlenmesi. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.  [Google Scholar]
  31. Karademir E &Balbağ Z.(2015). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının  Fizik Laboratuvarına Yönelik Tutumlarının İncelenmesi, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Journal of Research in Education and Teaching,4(2),364-373. [Google Scholar]
  32. Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. [Google Scholar]
  33. Kılıç, R. A. M. S., & Aydın, A. (2016). Analyzıng the factors that affect the objectıves of pre-servıce teachers to perform laboratory practıce ın scıence lessons by means of the theory of planned behavıor. The Online Journal of New Horizons in Education, 6(1), 27. [Google Scholar]
  34. Kırbaşlar, F.G; Özsoy G. Z., & Derelioğlu, Y. (2010), Fen bilgisi öğretmen adaylarının laboratuvar güvenliği konusuna yönelik düşünce ve bilgi düzeylerinin araştırılması”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3).801-818. [Google Scholar]
  35. Koballa, Jr. T.R. (1986): "Teaching hands-on sciencc activitics: Variablcs thal modcratc allitııde-behavior consis-tency". Journal ofresearch in Selence Teaching, Vol. 23, 493-502. [Google Scholar]
  36. Koo, K. E., Nurulazam, M. A., Rohaida, M. S., Teo, T. G., & Salleh, Z. (2014). Examining the potential of safety knowledge as extension construct for theory of planned behaviour: explaining safety practices of young adults at engineering laboratories and workshops. Procedia-Social and Behavioral Sciences, (116), 1513-1518. [Google Scholar]
  37. Leech, N. L., Barrett, K. C., & Morgan, G.A. (2005). SPSS for Intermediate Statistics: Use and Interpretation. (Second Edition). NJ: Lawrence Erlbaum Associates. [Google Scholar]
  38. MEB,  (1995).Eğitim Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı, Ölçme ve Değerlendirme Şubesi, Millî Eğitimi Geliştirme Projesi Kapsamında Öğrenci Başarısının Tespit Program Çalışmaları ve Fen Bilgisi DurumTespit Raporu. Ankara.  [Google Scholar]
  39. MEB, (1997). Fen laboratuvarları kılavuzu, Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı, Ankara, 9 Temmuz 2017 tarihinde  (Çevrimiçi: http://inet-tr.org.tr/inetconf9/bildiri/,  adresinden alındı. [Google Scholar]
  40. MEB. (2013). İlköğretim Kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara:  MEB Yayınevi. [Google Scholar]
  41. MEB. (2018). İlköğretim Kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB Yayınevi. [Google Scholar]
  42. Pallant, J. (2007). SPSS survival manual. USA: Open University Press.  [Google Scholar]
  43. Steiger, J. H., & Lind, J. C. (1980). Statistically-based tests for the number of common factors. Paper presented at the Annual Spring Meeting of the Psychometric Society, Iowa City, May 30, 1980. [Google Scholar]
  44. Stepenuck, S. (2002). Material safety data sheets. NEACT Journal, 21(1), 28-32. [Google Scholar]
  45. Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (Sixth Edition). Boston: Pearson.  [Google Scholar]
  46. Tırakoğlu, B. (2016). Sigara içen kişilerde sigaraya bırakmaya yönelik niyetin planlanmış davranış teorisine göre değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa. [Google Scholar]
  47. Turan, A. H. ve Çolakoğlu, B. E. (2008). Yüksek Öğrenimde öğretim elemanlarının teknoloji kabulü ve kullanımı: Adnan Menderes Üniversitesinde Ampirik bir değerlendirme. Doğuş Üniversitesi Dergisi,9(1), 106-121.  [Google Scholar]
  48. Wheaton, B., Muthen, B., Alwin, D. F., & Summers, G. F. (1977). Assesing reliability and stability in panel models In D. R. Heise (Ed.), Sociological methodology (pp. 84136). San Fransisco: Jossey-Bass.  [Google Scholar]
  49. Yalvaç B.,&Sungur S.(2000).Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Laboratuvar Derslerine Karşı Tutumlarının İncelenmesi, D.E.Ü.Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 56-64. [Google Scholar]
  50. Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.   [Google Scholar]
  51. Yılmaz, A., & Morgil, F. İ. (1999). Kimya öğretmenliği öğrencilerinin laboratuvar uygulamalarında kullandıkları laboratuvarların şimdiki durumu ve güvenli çalışmaya ilişkin öğrenci görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(15), 104-109. [Google Scholar]
  52. Yüzüak, A. V. (2017). Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Sürdürülebilir Davranışlarının Planlanmış Davranış Teorisi Temelinde Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. [Google Scholar]
İndir
Metric
Geçmiş
Benzer

Cilt 13 Sayı 29

Eylül 2019

Tüm Makaleler

Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi

International Association of Educators.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Gizlilik     |     Kullanım Koşulları     |     Çerez Politikaları
Creative Commons Lisansı
© 2012 - 2024 - THDSoft e-Journal Management System.