International Association of Educators   |  ISSN: 1309-0682

Orjinal Araştırma Makalesi | Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2019, Cil. 13(30) 320-346

Öğretmenlerin Hizmet Öncesi Eğitim Deneyimleri: Öğretmen Yetiştirme Üzerine Bir Analiz

Mehmet Koçyiğit & Eray Eğmir

ss. 320 - 346   |  DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2019.218.19   |  Makale No: MANU-1902-19-0002.R1

Yayın tarihi: Aralık 24, 2019  |   Okunma Sayısı: 674  |  İndirilme Sayısı: 895


Özet

Nitel bir araştırma olarak tasarlanan ve yarı yapılandırılmış bir görüşme formu ile veri toplanan bu çalışmada öğretmenlerin hizmet öncesi eğitimlerinin kendi deneyimleri ışığında değerlendirilmesi hedeflenmektedir. Bu doğrultuda öğretmenlerin hizmet öncesi eğitimlerinde edindikleri deneyimler farklı boyutlarına odaklanılarak ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonuçları incelendiğinde genel olarak öğretmenlerin aldıkları eğitimi alan bilgisi açısından daha güçlü ancak meslek bilgisi yönünden daha eksik gördükleri sonucuna ulaşılmıştır. Mesleğe başladıklarında öğretmenlerin çoğu öğretmenlik meslek bilgisi yönünden eksiklikler hissettiğini belirtmiş, bir kısmı da hedef veli ve öğrenci kitlesini tam tanımadan mezun olduklarını belirtmiştir. Öğretmenlerin büyük çoğunluğu eksikliklerini tecrübe paylaşımları ve hizmet içi eğitimler yoluyla giderdiklerini beyan etmişlerdir. Öğretmenlerin büyük bir kısmı eğitim sürecinde eğitim aldıkları kurumun örtük programının ya da kurum kültürünün kendilerini öğretmenliğe tam hazırlamadığını belirtmiştir; bir kısmında ise bu konu ile ilgili bir farkındalık da oluşmamıştır.

Anahtar Kelimeler: Hizmet öncesi eğitim, öğretmen yetiştirme, öğretmenler, eğitim deneyimleri.


Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
Kocyigit, M. & Egmir, E. (2019). Öğretmenlerin Hizmet Öncesi Eğitim Deneyimleri: Öğretmen Yetiştirme Üzerine Bir Analiz . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(30), 320-346. doi: 10.29329/mjer.2019.218.19

Harvard
Kocyigit, M. and Egmir, E. (2019). Öğretmenlerin Hizmet Öncesi Eğitim Deneyimleri: Öğretmen Yetiştirme Üzerine Bir Analiz . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(30), pp. 320-346.

Chicago 16th edition
Kocyigit, Mehmet and Eray Egmir (2019). "Öğretmenlerin Hizmet Öncesi Eğitim Deneyimleri: Öğretmen Yetiştirme Üzerine Bir Analiz ". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 13 (30):320-346. doi:10.29329/mjer.2019.218.19.

Kaynakça
  1. Adıgüzel, A. (2008). Eğitim fakültelerinde öğretmen eğitimi program standartlarının gerçekleşme düzeyi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.  [Google Scholar]
  2. Aksoy, E. (2013). A.B.D (New York), Finlandiya, Singapur ve Türkiye’de Öğretmen Eğitimindeki Dönüşümler (2000-2010). (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.  [Google Scholar]
  3. Akyüz, Y. (2012). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. [Google Scholar]
  4. Arkün, S. (2011). Fakülte-okul işbirliği için sosyal medya tabanlı bir modelin geliştirilmesi: Okul uygulamaları örneği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara. [Google Scholar]
  5. Atik Kara, D. (2012). Öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin öğretmen adaylarına öğrenme ve öğretme sürecine ilişkin yeterlikleri kazandırması yönünden değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. [Google Scholar]
  6. Avşar, P. (2011). Beden eğitimi öğretmenlerinin hizmetiçi eğitim programlarının değerlendirmesi. Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 191, 230-241. [Google Scholar]
  7. Ayan, M. (2011). Eğitim fakültelerinin sınıf öğretmenliği bölümü programlarının öğretmenlik mesleği genel yeterliklerini kazandırma düzeyi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara. [Google Scholar]
  8. Aypay, A. (2009). Teachers’ evaluation of their pre-service teacher training. Educational Sciences: Theory and Practice, 9(3), 1113-1123. [Google Scholar]
  9. Ayvacı, H. S., Bakırcı, H. ve Yıldız, M. (2014). Fen bilimleri öğretmenlerinin hizmet içi eğitim uygulamalarına ilişkin görüşleri ve beklentileri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 357-383. [Google Scholar]
  10. Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED). 3 (1), 1-15. [Google Scholar]
  11. Banks, F., Leach, J. ve Moon, B. (1999). New understandings of teachers’ pedagogic knowledge. In Leach, J. ve Moon, B. (Eds.), Learners & Pedagogy (p. 89-110), London: Paul Chapman Publishing.  [Google Scholar]
  12. Büyükgöze Kavas, A. ve Bugay, A. (2009). Öğretmen adaylarının hizmet öncesi eğitimlerinde gördükleri eksiklikler ve çözüm önerileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 13-21. [Google Scholar]
  13. Büyüköztürk, Ş, Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (15. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları. [Google Scholar]
  14. Çatmalı, M. (2006). “Gelecek için eğitim” hizmetiçi eğitim kursunun değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir. [Google Scholar]
  15. Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 207-237. [Google Scholar]
  16. Darling-Hammond L. ve Baratz-Snowden, J. (2007). A good teacher in every classroom: Preparing the highly qualified teachers our children deserve. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ750647.pdf adresinden 21.11.2018 tarihinde alınmıştır.   [Google Scholar]
  17. Demirel, Ö. (1999). Planlamadan değerlendirmeye öğretme sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık. [Google Scholar]
  18. Duman, T. (2006). Öğretmen yetiştirme alanındaki uygulamalar ve gelişmeler. M. Ç. Özdemir (Ed.), Eğitim bilimine giriş içinde. (ss. 357-388). Ankara: Ekinoks Yayınları.  [Google Scholar]
  19. Dünya Bankası. (2011). Türkiye’de temel eğitimde kalite ve eşitliğin geliştirilmesi: zorluklar ve seçenekler. Rapor No:54/31-TR.http://siteresources.worldbank.org/TURKEYINTURKISHTEXTN/Resources /455687-1326904565778/EducationQualityReport2011-tr.pdf adresinden 08.02.2013 tarihinde indirilmiştir.  [Google Scholar]
  20. Erden, M. (1999). Öğretmenlik mesleğine giriş. Ankara: Alkım Yayınları.  [Google Scholar]
  21. Eret, E. (2013). An assessment of pre-service teacher education in terms of preparing teacher candidates for teaching. (Yayımlanmamış doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.  [Google Scholar]
  22. Ergünay, O. (2018). Aday öğretmenlerin ilk yıl mesleki deneyimlerinin Hammerness, Darling-Hammond ve Bransford’un öğretmen eğitimi modeli bağlamında incelenmesi: Bir çoklu durum çalışması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.  [Google Scholar]
  23. Ertürk, H. G., Özen Altınkaynak, Ş., Veziroğlu, M., ve Erkan, S. (2014). Okul öncesi öğretmenlerin üniversite deneyimlerinin mesleki yaşantılarına etkisine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(3), 897-908. [Google Scholar]
  24. Eşme, İ. (1999). Bugünün öğretmen yetiştirme modeli: Sorunlar ve çözüm önerileri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 11, 141–152. [Google Scholar]
  25. Goff-Kfouri, C. A. (2013). Pre-service teachers and teacher education. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 93, 1786–1790.  [Google Scholar]
  26. Gökçe, E. ve Demirhan, C. (2005). Öğretmen adaylarının ve ilköğretim okullarında görev yapan uygulama öğretmenlerinin öğretmenlik uygulaması etkinliklerine ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(1), 43-71. [Google Scholar]
  27. Göksoy, S. (2014). Hizmet-İçi eğitim faaliyetlerinin süreç ve sonuçlarının niteliğine yönelik öğretmen görüşleri. International Journal of Human Sciences, 11(1), 387-402.  [Google Scholar]
  28. Gülmez-Dağ, G. (2012). An assessment of pre-service teacher education in terms of preparing teacher candidates for teaching. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.  [Google Scholar]
  29. Gündoğdu, K., ve Silman, F. (2007). Bir meslek olarak öğretmenlik ve etkili öğretim. Z. Cafoğlu (Ed.). Eğitim bilimine giriş içinde, (ss. 259-292). Ankara: Grafiker Yayıncılık.  [Google Scholar]
  30. Gündüz, Ş. ve Odabaşı, F. (2004). Bilgi çağında öğretmen adaylarının eğitiminde öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme dersinin önemi. The Turkish Online Journal of Educational Technology–TOJET, 3(1), 43-48. [Google Scholar]
  31. Güney, B. (2018). Sınıf öğretmenlerinin hizmetiçi eğitim programlarına ilişkin görüşleri (Mardin ili Midyat ilçesi örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.  [Google Scholar]
  32. Helvacı, M. A. (2015). Öğretmenlik mesleğinin özellikleri. N. Saylan (Ed.), Eğitim bilimine giriş (9. Baskı) içinde, (ss. 271-287). Ankara: Anı Yayıncılık.  [Google Scholar]
  33. http://www.egitimajansi.com/haber/yok-baskani-saractan-pedagojik-formasyon-aciklamasi-haberi-67885h.html-15.11.2018-geçmişten günümüze. [Google Scholar]
  34. http://www.yok.gov.tr/ogretmen-yetistirme-lisans-programlari. [Google Scholar]
  35. https://istatistik.yok.gov.tr/ [Google Scholar]
  36. Karacaoğlu, Ö.C. (2008). Öğretmenlerin yeterlik algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 70-97. [Google Scholar]
  37. Karadağ, R. (2015). Sınıf öğretmenlerinin türkçe öğretimine yönelik hizmet içi eğitimlere ilişkin görüşleri ve hizmet içi eğitim gereksinimleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 33-50. [Google Scholar]
  38. Karasolak, K., Tanrıseven, I. ve Yavuz Konokman, G. (2013). Öğretmenlerin hizmetiçi eğitim etkinliklerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 997-1010. [Google Scholar]
  39. Kavak, Y., Aydın, A. ve Akbaba Altun, S. (2007). Öğretmen yetiştirme ve eğitim fakülteleri 1982-2007. Ankara: YÖK Yayınları.  [Google Scholar]
  40. Kıranlı, S. ve Yıldırım, Y. (2014). Okul yöneticileri ile öğretmenlerin hizmet içi eğitim etkinliklerine ilişkin görüşlerinin karşılaştırılması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 219-251. [Google Scholar]
  41. Kozikoğlu, İ. (2016). Öğretimin ilk yılı: Mesleğin ilk yılındaki öğretmenlerin karşılaştıkları güçlükler, hizmet öncesi eğitim yeterlikleri ve mesleğe adanmışlıkları. (Yayımlanmamış doktora tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.  [Google Scholar]
  42. Küçükahmet, L. (2007). 2006-2007 öğretim yılında uygulamaya başlanan öğretmen yetiştirme lisans programlarının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 203-218. [Google Scholar]
  43. MEB. (2018) Milli eğitim istatistikleri, 2017-2018. [Google Scholar]
  44. MEB. (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf adresinden 21.11.2018 tarihinde alınmıştır.  [Google Scholar]
  45. MEB. (2017a). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.  [Google Scholar]
  46. MEB. (2017b). Öğretmen strateji belgesi: 2017-2023. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.  [Google Scholar]
  47. MEB. (2018). Güçlü yarınlar için 2023 eğitim vizyonu. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf adresinden 14.11.2018 tarihinde alınmıştır. [Google Scholar]
  48. Muğaloğlu, E. Z., ve Doğança, Z. (2009). Fulfilling the “missing link” between university and authentic workplace in teacher training. Journal of Workplace Learning, 21(6), 455-464. [Google Scholar]
  49. Ocak, G. (2012). Meslek olarak öğretmenlik. K. Keskinkılıç (Ed.), Eğitim bilimine giriş (7. baskı) içinde, (ss. 37-87). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.  [Google Scholar]
  50. Oskay, Ö., Erdem, E, Akkoyunlu, B., Soran, H. ve Yılmaz, A. (2010, Mayıs). Öğretmenlerin öğretme ve öğrenme sürecindeki yeterlikler açısından kendilerini değerlendirme üzerine bir çalışma. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe-Ankara. [Google Scholar]
  51. Özaydın, L. ve Çolak, A. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ve “okul öncesi eğitimde kaynaştırma eğitimi hizmet içi eğitim programı”na ilişkin görüşleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 189–226.  [Google Scholar]
  52. Özdemir, S. M., Ceylan, M. ve Canoğlu, S. N.(2015). To what extent can pre-service teachers turn theoretical knowledge they have acquired into practice? International Online Journal of Educational Sciences, 7(2), 265-282. [Google Scholar]
  53. Özden, Y. (1999). Eğitimde dönüşüm eğitimde yeni değerler. Ankara: Pegem A Yayınları. [Google Scholar]
  54. Öztürk, T., Zayimoğlu Öztürk, F. ve Kaya, N. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin hizmet öncesi eğitimlerine ilişkin görüşleri ve hizmet içi eğitim durumları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18(1), 92-114.  [Google Scholar]
  55. Parmaksız, R. Ş. ve Sıcak, A. (2015). Uzaktan hizmetiçi eğitime ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 187-212. [Google Scholar]
  56. Pop, R. (2015). Understanding pre-service trainees’ perceptions of their teacher training experience. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 209, 378-382. [Google Scholar]
  57.  Priestley, M., Biesta, G. J. J. ve Robinson, S. (2015). Teacher agency: what is it and why does it matter? In R. Kneyber & J. Evers (eds.), Flip the System: Changing Education from the Bottom Up. London: Routledge. [Google Scholar]
  58. Senemoğlu, N. (2011). How effective are initial primary teacher education curricula in Turkey: Student teacher faculty and teachers let us know. International Journal of Curriculum and Instructional Studies, 1(1), 35-47. [Google Scholar]
  59. Sezer, E. (2006). Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Devlet Okullarında Çalışan Psikolojik Danışman ve Rehber Öğretmenlerin Hizmet İçi Eğitime İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi (İstanbul İli Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul. [Google Scholar]
  60. Şahin, E. A. (2004). Öğretmen yeterliklerinin belirlenmesi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 58. Şahin, A. E. (2004). http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/sayi58 /sahin.htm. [Google Scholar]
  61. Şaşmaz-Ören, F., Sevinç, Ö. S., ve Erdoğmuş, E. (2009). Ögretmen adaylarının okul deneyimi derslerine yönelik tutumlarının ve görüşlerinin değerlendirilmesi. Educational Administration and Planning, 15(58), 217-246. [Google Scholar]
  62. Şendağ, S. ve Gedik, N. (2015). Yükseköğretim dönüşümünün eşiğinde türkiye’de öğretmen yetiştirme sorunları: Bir model önerisi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(1), 172–187. https://doi.org/10.17943/etku.35232.  [Google Scholar] [Crossref] 
  63. Şişman, M. (2006). Eğitim bilimine giriş. Ankara: PegemA Yayıncılık.  [Google Scholar]
  64. Şişman, M. (2009). Öğretmen yeterlikleri: Modern bir söylem ve retorik. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 63-82. [Google Scholar]
  65. Thompson, S. ve Power, L. (2015). Pre-service teacher training. HEART (Health & Education Advice & Resource Team) Helpdesk Report. [Google Scholar]
  66. Titrek, O. (2006). Öğretmenlik mesleği. Erçetin, Ş. ve Tozlu, N. (Ed.), Eğitim Bilimine Giriş içinde, (ss. 309-336). Ankara: Hegem Yayınları.  [Google Scholar]
  67. Toom, A., Pietarinen, J., Soini, T., ve Pyhältö, K. (2017). How does the learning environment in teacher education cultivate first year student teachers' sense of professional agency in the professional community?. Teaching and Teacher Education, 63, 126-136. [Google Scholar]
  68. Toom, A., Pyhältö, K. ve Rust, F. O. (2015) Teachers’ professional agency in contradictory times, Teachers and Teaching, 21(6), 615-623. [Google Scholar]
  69. Topses, M. D. (2011). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayıncılık.  [Google Scholar]
  70. Uçar, A., Başar, M. A. ve Hamarat, S. (2007). Çanakkale ilinde görev yapan sınıf öğretmenlerinin hizmetiçi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesine yönelik istatistiksel bir yaklaşım, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, s.103-127, URL: http://canakkalearastirmalari.comu.edu.tr/images/form/dosya/dosya_884132.pdf. [Google Scholar]
  71. Ünver, G. (2014). Öğretmen eğitiminde kuram ve uygulama arasında bağlantı kurma üzerine bir durum çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(4), 1385-1407. [Google Scholar]
  72. Üstüner, M. (2004) Geçmişten günümüze Türk Eğitim Sisteminde öğretmen yetiştirme ve günümüz sorunları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 63-82.  [Google Scholar]
  73. Van der Heijden, H. R. M. A., Geldens, J. J. M., Beijaard, D. ve Popeijus. H. L. (2015). Characteristics of Teachers as Change Agents. Teachers and Teaching, 21(6), 681–699. [Google Scholar]
  74. Villegas-Reimers, E. (2003). Teacher professional development: An international review of literature. Paris: UNESCO/International Institute for Educational Planning. [Google Scholar]
  75. Yalın Uçar, M. (2012). Öğretmenlik uygulamasına ilişkin durum çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2637-2660. [Google Scholar]
  76. Yanpar-Yelken, T. (2009). Türkiye, Almanya ve Danimarka öğretmen yetiştirme programlarının standartlarının İngilizce öğretmen adayı görüşlerine göre değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4), 2047-2094. [Google Scholar]
  77. Yıldırım, A. (2013). Türkiye’de öğretmen eğitimi araştırmaları: Yönelimler, sorunlar ve öncelikli alanlar. Eğitim ve Bilim, 38(169), 175-191.  [Google Scholar]
  78. Yıldırım, A.ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.  [Google Scholar]
  79. Yıldırım, K. (2016). Farklı eğitim programlarıyla yetişen öğretmenlerin hizmet öncesinde aldıkları eğitimin etkililiğine ilişkin görüşlerinin karşılaştırılması. Elementary Education Online, 15(1), 219-233. [Google Scholar]
  80. YÖK (1998). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları. Yükseköğretim yayınları. 01.08.2015 tarihinde erişilmiştir: http://www.yok.gov.tr/web/guest/yayinlarimiz;jsessionid= FABA1C90AFC1D3F21160DCA46678A36A. [Google Scholar]