International Association of Educators   |  ISSN: 1309-0682

Orjinal Araştırma Makalesi | Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2018, Cil. 12(24) 313-333

Türkiye'de Öğretmen Yetiştirme Konusunda Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi (1987-2017)

Berna Karakoç, Esen Turan Özpolat & Kevser Kara

ss. 313 - 333   |  DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2018.147.17   |  Makale No: MANU-1802-19-0002.R1

Yayın tarihi: Temmuz 27, 2018  |   Okunma Sayısı: 824  |  İndirilme Sayısı: 1254


Özet

Bu araştırmanın amacı Türkiye’de öğretmen yetiştirme konusunda geçmişten günümüze kadar yapılmış olan lisansüstü tezleri çeşitli yönleriyle incelemektir. Bu amaç doğrultusunda YÖK (Yüksek Öğretim Kurulu) ulusal tez merkezi ve TÜBESS (Türkiye Belge Sağlama Sistemi) üzerinden bu konuda yapılmış olan lisansüstü tezlere ulaşılmaya çalışılmıştır. 1987-2017 yılları arasında öğretmen yetiştirme (öğretmen eğitimi) konusunda yapılmış olan tezler; düzeyleri, gerçekleştikleri yıl, üniversite ve enstitüler, danışmanlarının unvanları, yazarların cinsiyet dağılımları, örneklemi oluşturan gruplar, araştırma desenleri ve veri toplama araçları bakımından incelenmiştir. Veriler elde edilirken “öğretmen yetiştirme” ve “öğretmen eğitimi” terimleri anahtar kelimeler olarak aranmıştır. Bu şekilde ulaşılan tez sayısı 64 yüksek lisans ve 47 doktora tezi olmak üzere toplam 111 adettir. Çalışmada nitel araştırma deseni kapsamında doküman incelemesi yönteminden yararlanılmıştır. Veri analizi kapsamında içerik analizine yer verilmiştir. En fazla tezin yapıldığı yılların sırasıyla 2012, 2008, 2007, 2013 ve 2015 olduğu, tezlerin daha çok devlet üniversitelerinde, sosyal bilimler ve sonra eğitim bilimleri enstitülerinde gerçekleştiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Tez danışmanları çoğunlukla profesör unvanında olup, tez yazarlarının cinsiyet dağılımlarının neredeyse eşit olduğu ve ayrıca tezlerde en fazla tarama deseninden, veri toplama aracı olarak da anketlerden yararlanıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Öğretmen Yetiştirme, Öğretmen Eğitimi, Lisansüstü Tez, Doküman İncelemesi


Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
Karakoc, B., Ozpolat, E.T. & Kara, K. (2018). Türkiye'de Öğretmen Yetiştirme Konusunda Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi (1987-2017). Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(24), 313-333. doi: 10.29329/mjer.2018.147.17

Harvard
Karakoc, B., Ozpolat, E. and Kara, K. (2018). Türkiye'de Öğretmen Yetiştirme Konusunda Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi (1987-2017). Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(24), pp. 313-333.

Chicago 16th edition
Karakoc, Berna, Esen Turan Ozpolat and Kevser Kara (2018). "Türkiye'de Öğretmen Yetiştirme Konusunda Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi (1987-2017)". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 12 (24):313-333. doi:10.29329/mjer.2018.147.17.

Kaynakça
  1. Ahi, B. & Kıldan, A. O. (2013). Türkiye'de okul öncesi eğitimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi (2002-2011). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(27), 23-46. [Google Scholar]
  2. Altıntaş, G., & Yeşiltepe, M. (2016). Karşılaştırmalı öğretmen yetiştirme. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi (BAED), INOVED Özel Sayı, ISSN 1308 – 8971, 201ϲ, 225-250. [Google Scholar]
  3. Ataseven, A. G. N. & Oğuz, A. (2015). Türkiye’de öğrenme stilleri konusunda yapılan tezlerin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 192-205. [Google Scholar]
  4. Ayaz, M. F., Behçet, O. & Söylemez, M. (2015). Türkiye’de öğretmen eğitimi ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 14(2).  [Google Scholar]
  5. Aybek B., & Karataş T., (2016). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının pedagojik formasyona yönelik görüşlerinin incelenmesi. 4.Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi, 27-30 Ekim, Antalya. [Google Scholar]
  6. Aynal Kilimci, S. (2011). Türkiye’de öğretmen yetiştirme. Pegem Akademi, Ankara. [Google Scholar]
  7. Bıkmaz, F. H., Aksoy, E., Tatar, Ö., & Altınyüzük, C. A. (2013). Eğitim programları ve öğretim alanında yapılan doktora tezlerine ait içerik çözümlemesi (1974-2009). Eğitim ve Bilim, 38(168). [Google Scholar]
  8. Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative research journal, 9(2), 27-40. [Google Scholar]
  9. Çelikten, M. Şanal, M., & Yeni, Y. (2005), Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237. [Google Scholar]
  10. Çoşkun, İ., Dündar, Ş., & Parlak, C. (2014). Türkiye’de özel eğitim alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (2008-2013). Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 375-396. [Google Scholar]
  11. Dağlı A., & Han, B., “Türkiye’de öğretmen yetiştirmeye yönelik bir model önerisi” 4.Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi, 27-30 Ekim 2016, Antalya. [Google Scholar]
  12. Darling-Hammond, L. (2000). How teacher education matters. Journal of Teacher Education, 51(3), 166-173.  [Google Scholar]
  13. Demirel, Ö. (1999). Planlamadan değerlendirmeye öğretme sanatı, Pegem A. Yayıncılık, Ankara. [Google Scholar]
  14. Demirel, Ö., Ayvaz, Z., & Köksal, N. (2008). Eğitim programları ve öğretim alanında yapılan tezlerin konularının ve yöntemlerinin incelenmesi. II. Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, 26-28 Eylül, Eskişehir. [Google Scholar]
  15. Erden, M. (1999). Öğretmenlik mesleğine giriş, Alkım Yayınları, Ankara. [Google Scholar]
  16. Ergun, M., & Çilingir, F. (2013). İlköğretim bölümünde yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi örneği. VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, 85. [Google Scholar]
  17. Ergün, M. (1987). Türkiye'de öğretmen yetiştirme çalışmalarının gelişmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 10-18. [Google Scholar]
  18. Eskicumalı, A. (2002). Eğitim, öğretim ve öğretmenlik mesleği. Ed: Yüksel Özden, Öğretmenlik mesleğine giriş (1-31) içinde. PegemA Yayınları, Ankara.  [Google Scholar]
  19. Fazlıoğulları, O. & Kurul, N. (2012). Türkiye’deki eğitim bilimleri doktora tezlerinin özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24),  43-75. [Google Scholar]
  20. Genç, S. Z. (2005). Sınıf  öğretmeni yetiştirme meselemiz. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 86-99. [Google Scholar]
  21. Gürbüztürk, O. (2010). Öğretmen adaylarının nasıl bir öğretmen olmak istediklerine ilişkin görüşleri. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:11, 45-64. [Google Scholar]
  22. Harris, D. N. & Sass, T. R. (2011). Teacher tarining, teacher quality and student achievement. Journal of Public Economics. 95, 798-812. [Google Scholar]
  23. Karadağ, R. (2014). Okuma ilgisi, tutumları ve alışkanlığı konusunda yapılmış çalışmaların lisansüstü tezlere dayalı analizi: YÖK ve ProQuest veri tabanları örneklemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35 (Ocak/I), 1-17. [Google Scholar]
  24. Kartal, M. (t.y.). Türkiye’de Öğretmen Eğitiminin Yeniden Yapılandırılması: Etkin öğretmen Yetiştirme Modeli. http://kisi.deu.edu.tr//mehmet.kartal/turkiyede-ogretmen-egitiminin-yeniden-yapilandirilmasi-etkin-ogretmen-yetistirme-modeli.pdf (Erişim: 21.08.2017)  [Google Scholar]
  25. Kaytez, N., & Durualp, E. (2014). Türkiye’de Okul Öncesinde Oyun İle İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2014(2). [Google Scholar]
  26. MEB Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri. Ankara: Millî Eğitim Basımevi. [Google Scholar]
  27.             Erişim: 28/03/2018               http://       kamudanhaber.net/images/upload/OYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYLYKLERY.pdf  [Google Scholar]
  28. MEB-TTKB (2014). Öğretmenlik alanları, atama ve ders okutma esasları.  [Google Scholar]
  29. Erişim:21.08.2017, http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_01/16173253_9_cizelgeveesaslar.pdf [Google Scholar]
  30. Meriç, G. & Tezcan, R. (2005). Fen bilgisi öğretmeni yetiştirme programlarının örnek ülkeler kapsamında değerlendirilmesi (Türkiye, Japonya, Amerika ve İngiltere örnekleri). Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1), 62-82. [Google Scholar]
  31. Miles, M, B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd edition). Thousand Oaks, CA: Sage. [Google Scholar]
  32. Oral, B. (2003). Öğretmenin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimi. ESOSDER-Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5.  [Google Scholar]
  33. Özer, B. (1990). 1990’lı yılların başında Türkiye’de öğretmen yetiştirme: Sorunlar ve çözüm önerileri.  [Google Scholar]
  34. Öztürk, C. (1996). Atatürk devri öğretmen yetiştirme politikası (Vol. 77). Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara [Google Scholar]
  35. Saban, A. (2009). Çoklu zekâ kuramı ile ilgili Türkçe çalışmaların içerik analizi. Education, 17(4), 299-315. [Google Scholar]
  36. Saban, A., Eid Koçbeker, N., Saban, A., Alan, S., Doğru, S., Ege, İ. & Tunç, P. (2009). Eğitim bilimleri alanında nitel araştırma metodolojisi ile gerçekleştirilen çalışmaların değerlendirilmesi. IV. Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, 19-21 Ekim 2009, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. [Google Scholar]
  37. Şahin, D., Calp, Ş., Bulut, P. & Kuşdemir, Y. (2013). Sınıf  öğretmenliği eğitimi bilim dalında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli kriterlere göre incelenmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 5(3), 187-205. [Google Scholar]
  38. Şendağ, S., & Gedik, N. (2015). Yükseköğretim dönüşümünün eşiğinde Türkiye’de öğretmen yetiştirme sorunları: Bir model önerisi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(1). [Google Scholar]
  39. Şişman, M. (2007). Eğitim bilimine giriş. (3.Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık. [Google Scholar]
  40. Tatlı, S. & Adıgüzel, O. C. (2012). Türkiye’deki lisansüstü karşılaştırmalı eğitim tezlerinin çok boyutlu bir incelemesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 143-150. [Google Scholar]
  41. Yıldırım, A.& Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9. Baskı), Ankara, Seçkin Yayıncılık. [Google Scholar]
  42. Yıldırım, İ. & Vural, Ö. F. (2014). Türkiye’de öğretmen yetiştirme ve pedagojik formasyon sorunu. Journal of Teacher Education and Educators, 3(1), 73-90. [Google Scholar]
  43. Yılman, M. (1987). Türkiye'de ortaöğretime öğretmen yetiştirme sisteminin pedagojik temelleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. [Google Scholar]
  44. YÖK (2007). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları. [Google Scholar]
  45. Erişim: 12.05.2017, http://www.yok.gov.tr/documents/10279/30217/E%C4%9E%C4%B0T%C4%B0M+FAK%C3%9CLTES%C4%B0%20%C3%96%C4%9ERETMEN+YET%C4%B0%C5%9ET%C4%B0RME+L%C4%B0SANS+PROGRAMLARI.pdf/054dfc9e-a753-42e6-a8ad-674180d6e382 [Google Scholar]