International Association of Educators   |  ISSN: 1309-0682

Orjinal Araştırma Makalesi | Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2020, Cil. 14(33) 379-396

Okul Müdürlerinin Kriz Yönetimi Becerilerinin İncelenmesi: Devlet Okulu ve Özel Okul Karşılaştırması

Esra Töre

ss. 379 - 396   |  DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2020.272.18   |  Makale No: MANU-2001-14-0002.R1

Yayın tarihi: Eylül 29, 2020  |   Okunma Sayısı: 383  |  İndirilme Sayısı: 609


Özet

Günümüz okullarının yönetiminde bir kesinlikten bahsedebilmek mümkün değildir. İdari işler karmaşıklık, öngörülemezlik ve belirsizlik ile karakterize edilmektedir. Okulların olası kriz durumlarına karşı daima hazırlıklı olması, oluşabilecek olumsuz durumları en aza indirebilmesi, kriz sürecini daha sağlıklı ve etkili yönetebilmesi, örgütün yaşamına devam edebilmesi için hayati bir öneme sahiptir.   Bu çalışmanın amacı, okul müdürlerinin kriz yönetimi becerileri konusundaki öğretmen görüşlerini ortaya koymak, devlet okulu ve özel okul müdürlerinin kriz yönetimi becerileri arasında farklılık olup olmadığını tespit etmektir. Ayrıca devlet okullarında ve özel okullarda en sık karşılaşılan kriz durumları da çalışma kapsamında tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma karma desenle yapılmıştır. Nicel verilerin değerlendirilmesinde genel tarama modeli, nitel verilerin analizinde ise Olgubilim/Fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Çalışmanın örneklem grubunu İstanbul İli Küçükçekmece ilçesinde bulunan, 2017–2018 eğitim-öğretim yılında 3 özel ve 9 ayrı devlet okullunda çalışan 222 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “kişisel bilgi formu” ve “kriz yönetimi yeterlilikleri anketi” kullanılmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, T-Testi ve Anova Testine başvurulmuştur. Nitel verilerin çözümlenmesinde ise içerik analizinden faydalanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, okul müdürlerinin kriz yönetimi becerinin çok yüksek olduğu; devlet okulu müdürlerinin kriz yönetimi becerinin özel okul müdürlerine göre daha düşük olduğu; okul müdürlerinin kriz yönetimi becerilerinin okullarında ortaya çıkan kriz durumları arttıkça düştüğü bulunmuştur. Devlet okullarında en çok karşılaşılan kriz durumları “veli öğretmen anlaşmazlıkları”, “öğrenci yaralanmaları”, “problemli aile tutum ve davranışları” iken; özel okullarda en çok karşılaşılan kriz durumları “öğrenciler arasındaki anlaşmazlıklar”, “velilerin yüksek beklentileri ve okula müdahale etmeleri”, “öğrencilerin izinsiz fotoğraf video paylaşımı” olarak tespit edilmiştir. Araştırma bulguları tartışılmış, uygulamacılara ve araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Kriz Yönetimi Becerileri, Okul Müdürü, Devlet Okulu, Özel Okul


Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
Tore, E. (2020). Okul Müdürlerinin Kriz Yönetimi Becerilerinin İncelenmesi: Devlet Okulu ve Özel Okul Karşılaştırması . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(33), 379-396. doi: 10.29329/mjer.2020.272.18

Harvard
Tore, E. (2020). Okul Müdürlerinin Kriz Yönetimi Becerilerinin İncelenmesi: Devlet Okulu ve Özel Okul Karşılaştırması . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(33), pp. 379-396.

Chicago 16th edition
Tore, Esra (2020). "Okul Müdürlerinin Kriz Yönetimi Becerilerinin İncelenmesi: Devlet Okulu ve Özel Okul Karşılaştırması ". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 14 (33):379-396. doi:10.29329/mjer.2020.272.18.

Kaynakça
  1. Adams, C. M., & Kritsonis, W. A. (2006). An analysis of secondary schools' crisis management preparedness: National implications. Online Submission, 1(1). [Google Scholar]
  2. Adıgüzel, S. (2007). İlköğretim okul müdürlerinin deprem ile ilgili kriz yönetimine ilişkin yeterlikleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi. [Google Scholar]
  3. Adamson, A. D. & Peacock, G. G. (2007). Crisis response in the public schools: A survey of school psychologists' experiences and perceptions. Psychology in the Schools, 44(8), 749-764. [Google Scholar]
  4. Aksoy, H. H., & Aksoy, N. (2003). Okullarda krize müdahale planlaması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1), 37-49. [Google Scholar]
  5. Aksu, A. & Deveci, S. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin kriz yönetimi becerileri, e-Journal of New World Sciences Academy, 4(2), 1C0034. [Google Scholar]
  6. Altınbas, O., Tokel, A., & Dagli, G. (2019). Evaluation of school administrators’ brand and crisis management skills on disability services. International Journal of Disability, Development and Education, 66(6), 590-597. [Google Scholar]
  7. Aydın, İ. (2006). Sosyal bilimlerde araştırmadan yayına etik değerler. I. Ulusal Kurultay Bildirileri, Sosyal Bilimlerde Süreli Yayıncılık,  [Google Scholar]
  8. Ayyürek, O. (2014). Eğitim örgütlerinde kriz yönetimi: Van depremi örneği, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi Teftişi Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı, Van. [Google Scholar]
  9. Baki, A., & Gökçek, T. (2012). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 1-21. [Google Scholar]
  10. Blythe, B. T. (2006). Strategic crisis leadership, are you ready to lead in the midst of chaos?,  Facilities Management Journal, Sept-Oct, 2006. [Google Scholar]
  11. Can, Halil. (2002). Organizasyon ve yönetim. 6.Baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi. [Google Scholar]
  12. Collins, C. L. (2007). Threat assessment in the post-columbine public school system: The use of crisis management plans in the public school sector as a means to address and mitigate school gun violence. International Journal of Educational Advancement, 7(1), 46-61. [Google Scholar]
  13. Cornell, D. G. & Sheras, P. L. (1998). Common errors in school crisis response: Learning from our mistakes. Psychology in the Schools, 35(3), 297-307. [Google Scholar]
  14. Couvillon, M. Peterson, R. L. Ryan, J. B., Scheuermann, B., & Stegall, J. (2010). A review of crisis intervention training programs for schools. Teaching Exceptional Children, 42(5), 6-17. [Google Scholar]
  15. Çiçek Sağlam, A. & Özsezer, S. (2015a). Liselerde okul yöneticilerinin kriz yönetme becerileri. The Journal of Academic Social Science Studies, 34, 1-14. [Google Scholar]
  16. Çiçek Sağlam, A. & Özsezer, S. (2015b). Liselerde okul yöneticilerinin kriz yönetme becerilerine ilişkin öğretmen görüşleri. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(7), 13-28. [Google Scholar]
  17. Döş, İ.& Cömert, M. (2012). İlköğretim okullarında kriz yönetimi hakkında okul müdürlerinin görüşleri, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 329-346. [Google Scholar]
  18. Gainey, B. S. (2009). Crisis management's new role in educational settings. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 82(6), 267-274. [Google Scholar]
  19. Gainey, B. S. (2010). Crisis management in public school districts. Organization Development Journal, 28(1), 89. [Google Scholar]
  20. Haban, M. M., & Bozkurt, B. Ortaöğretim okul yöneticilerinin kriz yönetimi becerilerinin kurumun sosyal sermaye birikimine etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 46(213), 139-153. [Google Scholar]
  21. İnandı, Y. (2008). Resmi ilk ve ortaöğretim okulları müdürlerinin okullarındaki kriz durumlarına ilişkin yaklaşımlarının değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (10), 36-55. [Google Scholar]
  22. Hackett, P. M. W. ve Schwarzenbach, B. (2016). Ethnographic cavcats. In P. M. W. Hackett (Ed.), Qualitative research methods in consumer psychology: Ethnography and culture (pp. 53-66). New York, NY, London: Routledge. [Google Scholar]
  23. İnandı, Y. (2008). Resmi ilk ve ortaöğretim okulları müdürlerinin okullarındaki kriz durumlarına ilişkin yaklaşımlarının değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (10), 36-55. [Google Scholar]
  24. Jimerson, S. R., Brock, S. E., & Pletcher, S. W. (2005). An integrated model of school crisis preparedness and intervention: A shared foundation to facilitate international crisis intervention. School Psychology International, 26(3), 275-296. [Google Scholar]
  25. Jones, M. & Paterson, L. (1992). Preventing chaos in times of crisis: a guide for school administrators. Southwest Regional Laboratory Los Alamitos, California [Google Scholar]
  26. Karakuş, A. & İnandı, Y. (2018). Ortaokul yöneticilerinin okullarında yaşanan kriz durumlarını yönetme becerilerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 500-518. [Google Scholar]
  27. Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar-ilkeler-teknikler. Nobel Yayın Dağıtım. [Google Scholar]
  28. Koç, Z. Z. Eğitim kurumlarında kriz yönetimi: basında yer alan haberlerin analizi. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 3(3), 1-11. [Google Scholar]
  29. Lawrence, R. G. & Birkland, T. A. (2004). Guns, Hollywood, and school safety: Defining the school‐shooting problem across public arenas. Social Science Quarterly, 85(5), 1193-1207. [Google Scholar]
  30. MacNeil, W. K. & Topping, K. J. (2009). Crisis management in schools: evidence-based postvention. The Journal of Educational Enquiry, 7(2). [Google Scholar]
  31. Maya, İ. (2014). Kamu ilkokullarında yöneticilerin sergiledikleri kriz yönetimi beceri düzeylerine ilişkin öğretmen görüşleri. Yönetim Bilimleri Dergisi, 12 (23), 209-235. [Google Scholar]
  32. Merriman, L. S. (2008). Managing parent involvement during crisis. New Directions For Student Services, 122, 57-66. [Google Scholar]
  33. Mintzberg, H. (1990). The manager’s job: Folklore and fact. Harvard Business Review, 90, 163-176. [Google Scholar]
  34. Moriarty, A., Maeyama, R. G. & Fitzgerald, P. J. (1993). A clear plan for school crisis management. NASSP Bulletin, 77(552), 17-22. [Google Scholar]
  35. Nickerson, A. B., Brock, S. E. & Reeves, M. A. (2006). School crisis teams within an incident command system. The California School Psychologist, 11(1), 63-72. [Google Scholar]
  36. Ohia, A. N. (2019). Crises management for goal attainment in public secondary schools in Bonny, Rivers State: Importance of planning. Advances in Social Sciences Research Journal, 6(2), 29-33. [Google Scholar]
  37. Özarslan, C., & Diker, E. (2020). Kamu kurumlarının kriz yönetimi becerileri: Samsun Büyükşehir Belediyesi çalışanlarına yönelik bir araştırma. Erciyes İletişim Dergisi, 7(1), 653-678. [Google Scholar]
  38. Özdemir, T.A.(2002). İlköğretim okul müdürlerinin kriz yönetimi konusundaki koordinasyon yeterliliklerinin değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce. [Google Scholar]
  39. Roberts, A. R. & Everly Jr, G. S. (2006). A meta-analysis of 36 crisis intervention studies. Brief Treatment and Crisis Intervention, 6(1), 10. [Google Scholar]
  40. Rock, M. L. (2000). Effective crisis management planning: Creating a collaborative framework. Education and Treatment of Children, 248-264. [Google Scholar]
  41.  Pearson, C. M. & Clair, J. A. (1998). Reframing crisis management. Academy of management review, 23(1), 59-76. [Google Scholar]
  42. Pearson, C. M. & Mitroff, I. I. (1993). From crisis prone to crisis prepared: A framework for crisis management. The academy of management executive, 7(1), 48-59. [Google Scholar]
  43. Peterson, K. D. (2001). The roar of complexity: A principal’s day is built on fragmentsof tasks and decisions. Journal of Staff Development, 22, 18-21. [Google Scholar]
  44. Sağlam, A. Ç., & Özsezer, S. (2015). Liselerde okul yönetimlerinin kriz yönetme becerilerine ilişkin öğretmen görüşleri. Electronic Journal of Education Sciences, 4(7). [Google Scholar]
  45. Sayın, N. (2008). Ortaöğretim Kurumlarında Kriz Yönetimi Stratejisinin İncelenmesi (İstanbul İli Örneği), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. [Google Scholar]
  46. Seeger, M. W. (1997). Ethics and organizationalbehavior. Cresskill, N.J.: Hampton Press Incorporated, 178, 182-183. [Google Scholar]
  47. Sezgin, F. (2003). Kriz yönetimi. Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8), 181-195. [Google Scholar]
  48. Smith, L., & Riley, D. (2012). School leadership in times of crisis. School Leadership & Management, 32(1), 57-71. [Google Scholar]
  49. Tokel, A. (2018). Assessment of crisis management skills of secondary school administrators. Quality & Quantity, 52(1), 901-912. [Google Scholar]
  50. Tokel, A., Ozkan, T., & Dagli, G. (2017). Crisis management skills of school administrators in terms of school improvement: scale development. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 13(11), 7573-7579. [Google Scholar]
  51. Türk Dil Kurumu (1994). Okul sözlüğü. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi. [Google Scholar]
  52. Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(4), 543-559. [Google Scholar]
  53. Ulutaş, S. (2010). Kriz yönetimi ve dönüşümcü liderlik, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir. [Google Scholar]
  54. Wooten, L. P., & James, E. H. (2008). Linking crisis management and leadership competencies: The role of human resource development. Advances in Developing Human Resources, 10(3), 352-379. [Google Scholar]
  55. Yıldırım A. ve Şimşek H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma, Ankara: Seçkin Yayıncılık. [Google Scholar]