International Association of Educators   |  ISSN: 1309-0682

Orjinal Araştırma Makalesi | Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2018, Cil. 12(23) 172-197

Planlanmış Davranış Teorisine Göre “Güvenli Laboratuvar Kullanımını Gerçekleştirme Ölçeği” Geliştirme Çalışması

Halil İbrahim Akıllı & Cemil Aydoğdu

ss. 172 - 197   |  DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2018.138.11   |  Makale No: MANU-1804-05-0001.R1

Yayın tarihi: Nisan 21, 2018  |   Okunma Sayısı: 474  |  İndirilme Sayısı: 1079


Özet

Bu çalışmanın amacı fen bilimleri öğretmenlerinin güvenli laboratuvar kullanımını gerçekleştirme davranış amaçlarını tespit etmek için planlanmış davranış teorisine göre geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Literatür taraması yapıldıktan sonra hazırlanan 6 açık uçlu soru, 46 fen bilimleri öğretmeni ve 87 fen bilimleri öğretmen adayına uygulanmıştır.10 bölümden oluşan ve toplam 96 maddelik taslak ölçek 7’li likert tipinde hazırlanmıştır. Ölçek Ankara ilinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda görev yapan 110 fen bilimleri öğretmeni ve Hacettepe Üniversitesinde eğitim gören 190 fen bilimleri öğretmen adayı toplam 300 kişiye uygulanmıştır. Yapılan faktör analizi sonucunda ölçeğin 6 faktörlü bir yapıya sahip olduğu ve 84 maddeden oluştuğu tespit edilmiştir. Ölçeğin bütünü için Cronbach-Alpha iç tutarlılık katsayısı 0.961, davranışsal inançlar alt boyutunda 0.974, Normatif inançlar alt boyutunda 0.957 ve Kontrol inançları boyutunda 0.915’dir.Tüm bu bulgular ölçeğin geçerli ve tatmin edici düzeyde güvenirliğe sahip olduğuna göstermektedir. 

Anahtar Kelimeler: Planlanmış davranış Teorisi, laboratuvar Güvenliği, Fen bilimleri öğretmeni, ölçek geliştirme


Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
Akilli, H.I. & Aydogdu, C. (2018). Planlanmış Davranış Teorisine Göre “Güvenli Laboratuvar Kullanımını Gerçekleştirme Ölçeği” Geliştirme Çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(23), 172-197. doi: 10.29329/mjer.2018.138.11

Harvard
Akilli, H. and Aydogdu, C. (2018). Planlanmış Davranış Teorisine Göre “Güvenli Laboratuvar Kullanımını Gerçekleştirme Ölçeği” Geliştirme Çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(23), pp. 172-197.

Chicago 16th edition
Akilli, Halil Ibrahim and Cemil Aydogdu (2018). "Planlanmış Davranış Teorisine Göre “Güvenli Laboratuvar Kullanımını Gerçekleştirme Ölçeği” Geliştirme Çalışması". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 12 (23):172-197. doi:10.29329/mjer.2018.138.11.

Kaynakça
  1. Akçöltekin, A. (2008). İlköğretim fen bilgisi derslerinde laboratuvarların yeri ve laboratuvar yeterlilikleri. Yüksek lisans tezi. Kafkas Üniversitesi Fen  Bilimleri Enstitüsü, Kars. [Google Scholar]
  2. Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human  Decision Processes, 50, 179-211.  [Google Scholar]
  3. Akgün, Ş. (1995). Fen Bilgisi Öğretimi (5. Bask). Ankara. [Google Scholar]
  4. Akdemir, Ö. (2006). İlköğretim II. kademede fen bilgisi öğretmenlerinin laboratuvar  uygulamalarındaki yeterlikleri ve uygulamalar sırasında karşılaştıkları sorunlar. Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler  Enstitüsü, Elazığ. [Google Scholar]
  5. Aydın, S., Diken, E. H., Yel, M. ve Yılmaz, M. (2011).” Fen ve Teknoloji ile Biyoloji Öğretmen Adaylarının  Laboratuvar Güvenliği Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 31, Sayı 2 (2011) 583-604. [Google Scholar]
  6. Aydogdu, C. (1999). Kimya laboratuvar uygulamalarında karşılaşılan güçlüklerin saptanması. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 30-35. [Google Scholar]
  7. Aydoğdu, C. ve Şırahane, T. (2012).”Fen ve Teknoloji Öğretmen adaylarının laboratuvarda yaşanan kazaların nedenlerine yönelik görüşleri” X.Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 27-30 Haziran 2012, Niğde. [Google Scholar]
  8. Aydoğdu C, Yardımcı, E. (2013).” İlköğretim fen laboratuvarlarında meydana gelen kazalar ve öğretmenlerin geliştirebilecekleri davranış tarzları” Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [H. U. Journal of Education] 44: 52-60. [Google Scholar]
  9. Aydoğdu, C. ( 2015). Science and Technology Teachers’ Views About the Causes of Laboratory Accidents, International Journal of Progressive Education, Volume 11 Number 3, 106-118.  [Google Scholar]
  10. Aydoğdu, C. & Pekbay, C. (2016). Sınıf öğretmen adaylarının laboratuvarlarda yaşanan kazaların nedenlerine yönelik görüşleri. Eğitim, Bilim ve Teknoloji Araştırmaları Dergisi, 1(2), 103-112. [Google Scholar]
  11. Aydoğdu, C.( 2017). The Effect Of Chemistry Laboratory Activities On Students’ Chemistry  Perception And Laboratory Anxıiety Levels International Journal of Progressive Education, Volume 13 Number 2, 85-94. [Google Scholar]
  12. Baltürk, M. (2006). Fen bilgisi öğretmen ve öğretmen adaylarının laboratuvar kullanımında karşılaştıkları zorluklar ve çözüm önerileri. Yüksek lisans tezi, Kafkas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kars. [Google Scholar]
  13. Bayraktar, Ş. Erten, S. ve Aydoğdu, C. (2006), Fen ve Teknoloji Öğretiminde Laboratuvarın Önemi ve Deneyler, M. Bahar (Editör), Fen ve Teknoloji Öğretimi (219-248), Ankara: Pegem A Yayıncılık. [Google Scholar]
  14. Böyük, U., Demir, S. & Erol, M. (2010). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin laboratuvar çalışmalarına yönelik yeterlik görüşlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Tübav Bilim Dergisi, 3(4), 342-349. [Google Scholar]
  15. Büyüköztürk, Ş. (2014). Örnekleme yöntemleri. http://w3.balikesir.edu.tr/~msackes/wp/wp-content/uploads/2012/03/BAY-Final-Konulari.pdf  [Google Scholar]
  16. Brown, P. L., Abell, S. K., Demir, A., & Schmidt, F. J. (2006). College science teachers’ views of classroom inquiry. Science Education, 90, 784-802. [Google Scholar]
  17. Canel, M. (1995). Laboratuvar Güvenliği, Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları. [Google Scholar]
  18. Costenson, K., & Lawson, A. E. (1986). Why isn’t inquiry used in more classrooms? American Biology Teacher 48, 150-158. [Google Scholar]
  19. Derman, M. ve Çakmak, M. (2016). Biyoloji Öğrencilerinin Laboratuvar Güvenliği Konusundaki Görüşlerinin İncelenmesi.  Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 5, Sayı 1, s. 178-187,. Bartın Üniversitesi [Google Scholar]
  20. Eğitim Fakültesi Dergis [Google Scholar]
  21. Deters, K. M. (2005). Student opinions regarding inquiry-based chemistry experiments. Hong Kong: Government Logistics Department. [Google Scholar]
  22. Erten, S. (2002b). Planlanmış davranış teorisi ile uygulamalı öğretim metodu. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 217-233.  [Google Scholar]
  23. Field, A. (2000). Discovering Statistics Using SPSS. London: SAGE Publications.   [Google Scholar]
  24. Güneş, M. H., Şener, N., Topal-Germi, N. & Can, N. (2013). Fen ve teknoloji dersinde laboratuvar kullanımına yönelik öğretmen ve öğrenci değerlendirmeleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 1-11. [Google Scholar]
  25. Hamurcu, H.(1998). Fen Derslerinde Güvenlik.Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 29-32.  [Google Scholar]
  26. Karademir, E. (2013). Öğretmen ve öğretmen adaylarinin fen ve teknoloji dersi kapsaminda “okul dışı öğrenme etkinlikleri” gerçekleştirme amaçlarinin planlanmiş davranış teorisi yoluyla belirlenmesi. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.  [Google Scholar]
  27. Kılıç, M. ve Aydın, A. (2018). Öğretmenlerin Fen Bilimleri Dersi Kapsamında Laboratuvar Uygulamaları Hakkındaki Görüşlerinin Planlanmış Davranış Teorisi Yardımıyla İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:26 Sayı:1, S.241-246. [Google Scholar]
  28. Leech, N. L., Barrett, K. C. & Morgan, G.A. (2005). SPSS for Intermediate Statistics: Use and Interpretation. (Second Edition). NJ:Lawrence Erlbaum Associates.  [Google Scholar]
  29. MEB. (2013). İlköğretim Kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB Yayınevi. [Google Scholar]
  30. MEB. (2018). İlköğretim Kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB Yayınevi. [Google Scholar]
  31.  Millî Eğitimi Geliştirme Projesi Kapsamında Öğrenci Başarısının Tespit Program Çalışmaları ve Fen Bilgisi Durum Tespit Raporu. MEB Eğitim Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı, Ölçme ve Değerlendirme şubesi. (1995).  [Google Scholar]
  32. Nakiboğlu, C. ve Sarıkaya, Ş. (2000). Kimya Öğretmenlerinin Derslerinde Laboratuvar Kullanımına Mezun Oldukları Programın Etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi. Cilt:8. Say:1. (95-106). [Google Scholar]
  33. Nakiboğlu, C. ve Sarıkaya, Ş. (1999). Orta öğretim Kurumlarında Kimya Derslerinde Görevli Öğretmenlerin Laboratuvardan Yararlanma Durumlarının Değerlendirilmesi. D.E.Ü. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi Özel Say.11. (395-405). [Google Scholar]
  34. Pallant, J. (2007). SPSS survival manual. USA: Open University Press.  [Google Scholar]
  35. Sarı, M. (2011). “İlköğretim Fen ve Teknoloji Derslerinin Öğretiminde Laboratuvarın Yeri ve Basit Araç Gereçlerle Yapılan Fen Deneyleri Konusunda Öğretmen Adaylarının Görüşlerinin Değerlendirilmesi”. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications (www.iconte.org), Antalya. [Google Scholar]
  36. Staer, H., Goodrum, D., & Hackling, M. (1998). High school laboratory work in Western Australia: Openness to inquiry. Research in Science Education, 28 (2), 219-228. [Google Scholar]
  37. Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (Sixth Edition). Boston: Pearson.  [Google Scholar]
  38. Tamir, P. (1991). Practical work in school science: An analysis of current practice. In B. E. Woolnough (Eds.). Practical Science: The Role and Reality of Practical Work in  School Science(13-20). Milton Keynes: Open University Press. [Google Scholar]
  39. Tobin, K. & Gallagher, J. J. (1987). What happens in high school science classrooms? Journal of Curriculum Studies, 19(6), 549-560. [Google Scholar]
  40. Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.  [Google Scholar]
  41. Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık.       [Google Scholar]
  42. UNESCO. (1980). Handbook For Science Teachers. London. 145-151. [Google Scholar]
  43.  Yılmaz, A. (2005). Lise 1 kimya ders kitabındaki bazı deneylerde kullanılan kimyasalların tehlikeli özelliklerine yönelik öğrencilerin bilgi düzeyleri ve öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 226-235.  [Google Scholar]
  44. Yüzüak, A. V. (2017). Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Sürdürülebilir Davranışlarının Planlanmış Davranış Teorisi Temelinde Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. [Google Scholar]