International Association of Educators   |  ISSN: 1309-0682
Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi
International Association of Educators

Orjinal Araştırma Makalesi | Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2021, Cil. 15(35) 95-129

Üstün Zekâlı ve Normal Zekâlı Öğrencilerin Uzamsal Düşünme Becerilerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi

İbrahim Bayazıt & Dinçkan Harput

ss. 95 - 129   |  DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2021.340.5   |  Makale No: MANU-2006-06-0002.R2

Yayın tarihi: Mart 25, 2021  |   Okunma Sayısı: 158  |  İndirilme Sayısı: 439

PDF İndir

Özet

Bu çalışmada üstün zekâlı ve normal zekâlı ortaokul öğrencilerinin uzamsal düşünme yetenekleri karşılaştırmalı olarak incelenmektedir. Örnek olay yönteminin kullanıldığı araştırma 191 öğrencinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Uzamsal zekâ testi ve yarı-yapılandırılmış mülakatlardan elde edilen veriler içerik ve söylem analizi metotları kullanılarak çözümlenmiştir. Bulgular uzamsal düşüncenin bileşenlerini oluşturan uzamsal görselleştirme, uzamsal ilişki ve uzamsal yönelim alanlarının her üçünde de üstün zekâlı öğrencilerin akranlarına kıyasla daha başarılı olduklarını göstermektedir. Gruplar arasındaki temel farkın düşüncenin niteliğiyle alakalı olduğu görülmektedir. Normal zekâlıların, geometrik şekillerin/cisimlerin kenarları ve köşeleri türünden kritik noktalarını referans alarak bunlar aracılığıyla prosedürel yaklaşımlar içeren çözümler yaptıkları görülmüştür. Üstün zekâlıların ise bütüncül yaklaşımlar sergiledikleri, verilen şekli/cismi zihinlerinde bir bütün olarak canlandırarak bu bütünü istenilen süreçler içerisinde tek bir matematiksel nesne gibi kullanabildikleri görülmüştür. Sonuçlar, uzamsal düşünce gerektiren soruların çözümünde işe koşulan stratejiler arasında niteliksel açıdan bir hiyerarşinin var olduğuna işaret etmektedir. Referans noktaları yardımıyla yürütülen bilişsel stratejilere kıyasla verilen şeklin/cismin zihinde inşasını ve yeni süreçler içerisinde tek bir nesne gibi kullanımını içeren bütüncül yaklaşımların nitelik itibariyle çok daha üst düzey stratejiler olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: Üstün Zekâlı ve Normal Zekâlı Öğrenciler, Uzamsal Düşünme, Uzamsal Görselleştirme, Uzamsal İlişki, Uzamsal Yönelim

Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
Bayazit, I. & Harput, D. (2021). Üstün Zekâlı ve Normal Zekâlı Öğrencilerin Uzamsal Düşünme Becerilerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 15(35), 95-129. doi: 10.29329/mjer.2021.340.5

Harvard
Bayazit, I. and Harput, D. (2021). Üstün Zekâlı ve Normal Zekâlı Öğrencilerin Uzamsal Düşünme Becerilerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 15(35), pp. 95-129.

Chicago 16th edition
Bayazit, Ibrahim and Dinckan Harput (2021). "Üstün Zekâlı ve Normal Zekâlı Öğrencilerin Uzamsal Düşünme Becerilerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi ". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 15 (35):95-129. doi:10.29329/mjer.2021.340.5.
Kaynakça
  1. Battista, M. (1999). Fifth graders’ enumeration of cubes in 3D arrays: Conceptual progress in an inquiry-based classroom. Journal for Research in Mathematics Education, 30(4), 417–448. [Google Scholar]
  2. Battista, M. (2003). Understanding students’ thinking about area and volume measurement. In D. H. Clements & G. Bright (Eds.), Learning and teaching measurement (pp. 122-142). Reston: National Council of Teachers of Mathematics. [Google Scholar]
  3. Battista, M. T. (1990). Spatial visualization and gender differences in high school geometry. Journal for Research in Mathematics Education, 21(3), 47-60. [Google Scholar]
  4. Battista, M., Wheatley, G., & Talsma, G. (1982). Spatial visualization, formal reasoning, and geometric problem solving strategies of preservice elementary teachers. Focus on Learning Problems in Mathematics 11(4), 17-30. [Google Scholar]
  5. Bishop, A.J. (1980), Spatial abilities and mathematics education. Educational Studies in Mathematics, 11, 257- 269, [Google Scholar]
  6. Carroll, J. B. (1993). Human cognitive abilities: A survey of factor-analytic studies. New York: Cambridge University Press. [Google Scholar]
  7. Clark, B. (2002). Growing up gifted: Developing the potential of childeren at home and at school. New Jersey: Pearson Education. [Google Scholar]
  8. Clements, D.H., & Battista, M.T. (1992). Geometry and spatial reasoning. In D. Grouws (Ed.), Handbook of research on mathematics teaching and leaming (pp: 420-464). New York: Macmillan Publishing Company. [Google Scholar]
  9. Çağlar, D. (2004). Üstün zekâlı çocukların özellikleri. R. Şirin, A. Kulaksızoğlu ve A. E. Bilgili (Ed.), Üstün yetenekli çocuklar: Seçilmiş makaleler kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.  [Google Scholar]
  10. Çakmak, S. (2009). An investigation of the effect of origami-based instruction onelementary students’s spatial ability in matehematic. Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. [Google Scholar]
  11. Dokumacı Sütçü, N. (2019). Öğretmen adaylarının uzamsal yetenek ve uzamsal yetenek öz-değerlendirmeleri arasındaki ilişki. Mediterranean Journal of Educational Research, 13(29), 296-315. [Google Scholar]
  12. Dokumacı Sütçü, N., & Oral, B. (2018a). Uzamsal ilişkiler testinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(4), 2011-2032. [Google Scholar]
  13. Dokumacı Sütçü, N., & Oral, B. (2018b). Uzamsal yönelim testinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Middle East Journal of Education, 4(1), 1-12. [Google Scholar]
  14. Dokumacı Sütçü, N., & Oral, B. (2019). Uzamsal görselleştirme testinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27 (3), 1179-1195. [Google Scholar]
  15. Dursun, Ö. (2010). The relationships among preservice teachers spatial visualization ability, geometry self-efficacy, and spatial anxiety.  Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. [Google Scholar]
  16. Ekstrom, R. B., French, J. W., & Price, L. A. (1963). Kit of reference tests for cognitive factors. Princeton, NJ: Educational. [Google Scholar]
  17. Eliot, J. C., & Smith, I. M. (1983). An international directory of spatial tests. Windsor England: NFER-Nelson. [Google Scholar]
  18. Friedman, L. (1995). The space factor in mathematics: Gender differences. Review of Educational Research, 65(1), 22-50.  [Google Scholar]
  19. Gardner, H., (1983). Zihin çerçeveleri - Çoklu zekâ kuramı, (Çev.: E. Kılıç). Ankara: Alfa Yayınları.  [Google Scholar]
  20. Guay, R. B. (1977). Purdue spatial visualisation test: Rotations. West Lafayette: Purdue Research Foundation. [Google Scholar]
  21. Hegarty, M., & Kozhevnikov, M. (1999). Types of visual-spatial representations and mathematical problem solving. Journal of Educational Psychology, 91(4), 684-689. [Google Scholar]
  22. Hegarty, M., & Waller, D. A. (2005). Individual differences in spatial abilities. In P. Shah & A. Miyake (Eds.), The Cambridge handbook of visuo-spatial thinking. Cambridge: Cambridge University Press. [Google Scholar]
  23. JobTestPrep. (1992). Verbal reasoning test. https://www.jobtestprep.co.uk/free-verbal-reasoning-test, (20 Ocak 2016’ tarihinde erişilmiştir). [Google Scholar]
  24. Kimura, D. (1999). Sex and cognition. Cambridge, MA: MIT Press. [Google Scholar]
  25. Krutetskii, V. A. (1976). The psychology of mathematical abilities in scholl childeren. Chicago: University of Chicago Press. [Google Scholar]
  26. Linn, M. C., & Petersen, A. C. (1985). Emergence and characterization of sex differences in spatial ability: A-Meta analysis. Child Development, 56, 1479-1498. [Google Scholar]
  27. Lohman, D. (1988). Spatial abilities as traits, processes and knowledge. In R. J. Sternberg (Ed.), Advances in the psychology of human intelligence (vol. 4; pp. 181-248). New Jersey, Lawrance Erlbaum Associates, Inc.   [Google Scholar]
  28. Lohman, D. F. (1996). Spatial ability and g. In I. Dennis & P. Tapsfield (Eds.), Human abilities – Their natüre and measurement, New Jersey, Lawrance Erlbaum Associates, Inc.   [Google Scholar]
  29. Lord, T. R. (1985). Enhancing the visul-spatial aptitude of students. Journal of Research in Science Teaching, 22, 395-405 [Google Scholar]
  30. M.E.B. (1998). O.K.S.  (Ortaöğretim kurumları seçme ve yerleştirme sınavı). http://www.ozeldersbu.com/oks_sorulari/Ook1998Test_Key.pdf. (20 Ocak 2016 tarihinde erişilmiştir). [Google Scholar]
  31. M.E.B. (2010). S.B.S. (Seviye belirleme sınavı matematik soruları). http://www.meb.gov.tr/duyurular/duyurular2010/EGITEK/SBS2010/sbs2010_8a.pdf. (20 Ocak 2016 tarihinde erişilmiştir). [Google Scholar]
  32. M.E.B. (2011). S.B.S. (Seviye belirleme sınavı matematik soruları). http://www.meb.gov.tr/duyurular/duyurular2011/EGITEK/SBS2011/sbs2011_8a.pdf. (20 Ocak 2016 tarihinde erişilmiştir). [Google Scholar]
  33. Markey, S. M. (2009). The relationship between visual-spatial reasoning ability and math and geometry problem-solving. Unpublished Dissertation Theses. American International College, United States.  [Google Scholar]
  34. Marland. S. P. Jr. (1972). Education of the gifted and talented, Vol 1. Report to the Congress of the United States by the US Commissioner of Education. Washington, DC, US Government Printing Office. [Google Scholar]
  35. McGee, M.G. (1979). Human spatial abilities: psychometric studies and environmental, genetic, hormonal and influences. Psychological Bulletin, 86(5), 889-918. [Google Scholar]
  36. Middaught, D. J. (1980). Spatial ability and ıts relationship to the mathematical performance of adolescents. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Kent State Universty. [Google Scholar]
  37. Miles, M., & Huberman, A. (1994) An Expanded Source Book: Qualitative data analysis. Thousand Oaks: Sage. [Google Scholar]
  38. NCTM (2000). Principles and standards for school mathematics. Reston, Virginia. [Google Scholar]
  39. Newton, P., & Bristol, H. (2015). Spatial ability pratice test 1. http://stelar.edc.org/sites/stelar.edc.org/files/Spatial%20Ability%20Practice%20Test%201.pdf (25 Ocak 2016 tarihinde erişilmiştir). [Google Scholar]
  40. Odell, R. L. (1993). Relationship Among Three Dimensional Laboratory Models, Spatial Visualization Ability, Gender and Earth Science Achievement. Yayımlanmamış Doktora Tezi, School of Education, Indiana University, Indiana. [Google Scholar]
  41. Olkun, S., & Altun, A. (2003). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar deneyimleri ile uzamsal düşünme ve geometri başarıları arasındaki ilişki. The Turkish Online Journal of Educational Technology - TOJET, 2(4), 82-91. [Google Scholar]
  42. Owens, K., & Outhred, L. (2006). The complexity of learning geometry and measurement. In A. Gutierrez & P. Boero (Eds.), Handbook of research on the psychology of mathematics education: Past, present and future (pp. 83-116). Rotterdam: Sense. [Google Scholar]
  43. Özyaprak M. (2012). Üstün zekâlı olan ve olmayan öğrencilerin görsel-uzamsal yeteneklerinin düzeylerinin karşılaştırılması. Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi, 2(2), 137-153. [Google Scholar]
  44. Papic, M. M., Mulligan, J. T., & Mitchelmore, M. C. (2011). Assessing the development of preschoolers’ mathematical patterning. Journal for Research in Mathematics Education, 42(3), 237-268. [Google Scholar]
  45. Pittalis M., & Christou C. (2010). Types of reasoning in 3D geometry thinking and their relation with spatial ability. Educational Studies in Mathematics, 75, 191-212.   [Google Scholar]
  46. Queendom (1996). Scientifically developed and validated tests and quizzes. https://www.queendom.com/tests/access_page/index.htm?idRegTest =1120, (25 Ocak 2016 tarihinde erişilmiştir).  [Google Scholar]
  47. Renzulli, J. S. (1978). What makes giftedness? Reexaming a definition. Phi Delta Kappan, 60 (3), 180-184.  [Google Scholar]
  48. Seng, S., & Chan, B. (2000). Spatial ability and mathematical performance: gender differences in an elementary school. National Institute of Education, Nanyang Technological University, Singapore. [Google Scholar]
  49. Silverman, L. (2002), Upside-Down Brillance, Denver, CO, USA: De Leon Publishing Inc. [Google Scholar]
  50. Silverman, L. K. (1993). The quest for meaning: counseling issues with gifted children and adolescents. Counseling Gifted ve Talented (pp. 29-50). Colorado: Love Publishing Company. [Google Scholar]
  51. Strong, S., & Smith, R. (2001). Spatial visualization: Fundamentals and trends in engineering graphics. Journal of industrial technology, 18 (1), 1-6. [Google Scholar]
  52. Stumpf, H., & Eliot, J. (1999). A structural analysis of visual spatial ability in academically talented students. Learning and Individual Differences, 11(2), 137-152. [Google Scholar]
  53. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (TTKB). (2019). İlköğretim matematik dersi 5-8 sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Milli Eğitim bakanlığı. [Google Scholar]
  54. Thurstone, L.L. (1938). Primary mental abilities. Psychometric Monographs, (1. Press). Chicago: The University of Chicago Press. [Google Scholar]
  55. Warren, E., & Cooper, T. J. (2008). Generalising the pattern rule for visual growth patterns: actions that support 8 year olds’ thinking. Education Studies in Mathematics, 67, 171-185.  [Google Scholar]
  56. Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. [Google Scholar]
  57. Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods. United Kingdom: Sage Publications Ltd. [Google Scholar]
İndir
Metric
Geçmiş
Benzer

Cilt 15 Sayı 35

Mart 2021

Tüm Makaleler

Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi

International Association of Educators.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Gizlilik     |     Kullanım Koşulları     |     Çerez Politikaları
Creative Commons Lisansı
© 2012 - 2024 - THDSoft e-Journal Management System.