International Association of Educators   |  ISSN: 1309-0682

Orjinal Araştırma Makalesi | Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2020, Cil. 14(34) 421-449

Değerler Eğitimi Üzerine Yapılmış Lisansüstü Çalışmaların İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması

İbrahim Yaşar Kazu & Damla Yıldırım

ss. 421 - 449   |  DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2020.322.20   |  Makale No: MANU-2007-14-0004

Yayın tarihi: Aralık 25, 2020  |   Okunma Sayısı: 477  |  İndirilme Sayısı: 720


Özet

Bu çalışmanın amacı değerler eğitimi alanında yayınlanmış olan yüksek lisans ve doktora tezlerini belirlenen ölçütlere uygun olarak incelemektir. Tarama modelinde hazırlanmış olan bu çalışma içerik analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nde 2010-2020 yılları arasında yayınlamış olan ve belirlenen konu alanına uygun olarak seçilen, erişime açık lisansüstü tezler incelenmiştir. Çalışmada amaçlı örnekleme yöntemiyle toplam 275 lisansüstü tez araştırmacısı tarafından oluşturulan Bilimsel Yayın Analiz Formu kullanılmıştır. Tezler; yayınlandığı yıl, konu alanları, hazırlandığı üniversite, enstitü, anabilim dalı, yöntemi/modeli ve deseni, veri toplama araçları, örneklem türü, örneklem büyüklüğü, veri analiz tekniği açısından değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler yüzde ve frekanslara dayalı bir şekilde yorumlanmıştır. Araştırma sonucuna göre; tezlerin büyük çoğunluğunun 2019 yılında yayınlandığı, değerler eğitimi konusunda en çok yayın yapan üniversitenin Necmettin Erbakan Üniversitesi olduğu belirlenmiştir. Lisansüstü çalışmalar en fazla Eğitim Bilimleri Enstitüsü kapsamında yayınlanmıştır. Tezler büyük çoğunlukla Türkçe yazılmıştır. Çalışmaların en çok Sosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi anabilim dallarında oluşturulduğu belirlenmiştir. Tezlerin çoğunluğu niteldir ve derleme araştırması türündedir. Örneklem olarak en çok öğretmenler tercih edilmiştir ve örneklem büyüklüğü olarak çoğunlukla 31-100 arası katılımcıyla çalışılmıştır. Araştırmalarda veri toplama araçlarının büyük çoğunluğunu dokümanlar ve likert tipi ölçekler oluşturmaktadır. İçerik analizi en çok kullanılan veri analiz tekniğidir.

Anahtar Kelimeler: Değerler Eğitimi, Lisansüstü Tez İnceleme, İçerik Analizi


Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
Kazu, I.Y. & Yildirim, D. (2020). Değerler Eğitimi Üzerine Yapılmış Lisansüstü Çalışmaların İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(34), 421-449. doi: 10.29329/mjer.2020.322.20

Harvard
Kazu, I. and Yildirim, D. (2020). Değerler Eğitimi Üzerine Yapılmış Lisansüstü Çalışmaların İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(34), pp. 421-449.

Chicago 16th edition
Kazu, Ibrahim Yasar and Damla Yildirim (2020). "Değerler Eğitimi Üzerine Yapılmış Lisansüstü Çalışmaların İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması ". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 14 (34):421-449. doi:10.29329/mjer.2020.322.20.

Kaynakça
  1. Adıgüzel, O. C. & Ergünay, O. (2012). Türkiye'de değerler üzerine gerçekleştirilen lisansüstü tezlerin eğitim bilimleri ve öğretmen yetiştirme perspektifinden incelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 11(41), 18-33. [Google Scholar]
  2. Aktan, O. (2014). Stratejik planlama alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Anatolian Journal of Educational Leadership and Instruction, 2(1), 12-31. [Google Scholar]
  3. Akyol, B. & Yavuzkurt, T. (2016). Türkiye’de lisansüstü tezlerde eğitim denetimi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 5(2), 908-926. [Google Scholar]
  4. Aral, N., Fındık Tanrıbuyurdu, E., Yurteri Tiryaki, A., Sağlam, M., & Aysu, B. (2015). Türkiye’de çocuk gelişimi alanındaki lisansüstü tezlerin incelenmesi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 14(1), 7-16. [Google Scholar]
  5. Aslan, D., & Özgün, Ö. (2009). Sosyal öğrenme kuramı. Aral, N. & Duman, T. (Ed.). Eğitim psikolojisi (s. 271-290). İstanbul: Kriter Yayınları.  [Google Scholar]
  6. Ataseven, N. & Oğuz, A. (2015). Türkiye’de öğrenme stilleri konusunda yapılan tezlerin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 192-205. [Google Scholar]
  7. Ayaz, M. F., Oral, B. & Söylemez, M. (2015). Türkiye’de öğretmen eğitimi ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. Elementary Education Online, 14(2), 787-802. [Google Scholar]
  8. Aydın, B. (2020). Türkiye’de eleştirel okuma konusunda yapılmış lisansüstü tezlerin [Google Scholar]
  9. incelenmesi. Rumeli’de Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (18), 76-87.  [Google Scholar]
  10. Aydın, M. (2011). Değerler, işlevleri ve ahlak. Eğitime Bakış Dergisi, 19, 39-45. [Google Scholar]
  11. Balcı, F. A., & Yelken, T. Y. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin “değer” kavramına yükledikleri anlamlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 81-90. [Google Scholar]
  12. Baş, G., & Beyhan, Ö. (2012). Türkiye'de değerler eğitimi konusunda yapılmış lisansüstü tezlerin farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Journal of Values Education, 10(24), 55-77. [Google Scholar]
  13. Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28. [Google Scholar]
  14. Batu, M. & Ayaz, Y. Y. (2018). Bilimsel araştırmalarda sosyal medya ile ilgili “yeniyi” bulmak: Lisansüstü tezlerine yönelik bir inceleme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 29, 284-301. [Google Scholar]
  15. Bayın, G. (2015). Türkiye’de sağlık turizmi alanında yapılan lisansüstü tezlerin içerik değerlendirmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17 (28), 49-55. [Google Scholar]
  16. Bolat, Y., & Tekin, M. (2017). Üstün yeteneklilerin eğitimi araştırmalarında eğilimler: Yöntem bilimsel bir analiz. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 8(27), 609-629. [Google Scholar]
  17. Bozdoğan, F. A. (2013). Anadolu öğretmen lisesi öğrencilerinin değer yönelimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Ankara ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. [Google Scholar]
  18. Bozkurt, M. (2020). Çocuk dergileriyle ilgili lisansüstü tezlerin incelenmesi. The Journal of Social Science, 4(7), 275-283. DOI: 10.30520/tjsosci.649350. [Google Scholar]
  19. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. [Google Scholar]
  20. Coyne, I. T. (1997). Sampling in qualitative research. Purposeful and theoretical sampling; merging or clear boundaries? Journal of Advanced Nursing, 26(3), 623-630. [Google Scholar]
  21. Değer. (2020). Türk Dil Kurumu güncel Türkçe sözlük içinde. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/ [Google Scholar]
  22. Demircan, C. (2007). Çocuk edebiyatı konulu lisansüstü çalışmalar ile ilgili bir durum araştırması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(13), 23-35. [Google Scholar]
  23. Demirutku, K., & Sümer, N. (2010). Temel değerlerin ölçümü: Portre değerler anketi’nin Türkçe uyarlaması. Türk Psikoloji Yazıları, 13(25), 17-25. [Google Scholar]
  24. Dündar, H., & Hareket, E. (2017). Türkiye’de çocuk hakları bağlamında yapılan lisansüstü tezlerin araştırma eğilimlerinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1), 77-94. [Google Scholar]
  25. Elbir, B., & Bağcı, C. (2013). Değerler eğitimi üzerine yapılmış lisansüstü düzeyindeki çalışmaların değerlendirilmesi. Electronic Turkish Studies, 8(1), 1321-1333. [Google Scholar]
  26. Elo, S., Kääriäinen, M., Kanste, O., Pölkki, T., Utriainen, K., & Kyngäs, H. (2014). Qualitative content analysis: A focus on trustworthiness. SAGE Open, 4(1), 1-10. DOI: 10.1177/2158244014522633 [Google Scholar]
  27. Fidan, N. K., & Öner, Ö. (2018). Değerler eğitimine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 4(1), 1-17. [Google Scholar]
  28. Göktaş, Y., Küçük, S., Aydemir, M., Telli, E., Arpacık, Ö., Yıldırım, G., & Reisoğlu, İ. (2012). Türkiye’de eğitim teknolojileri araştırmalarındaki eğilimler: 2000-2009 dönemi makalelerinin içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 177-199. [Google Scholar]
  29. Kapkın, B., Çalışkan, Z., & Sağlam, M. (2018). Türkiye’de 1999-2017 yılları arasında değerler eğitimi alanında yapılmış lisansüstü çalışmaların incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 16(35), 183-207. [Google Scholar]
  30. Kardaş, M. N., & Cemal, S. (2017). Değerler eğitimi ve Türkçe öğretiminde değer eğitimi üzerine yapılan araştırmalara ilişkin kaynakça denemesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 9(16), 383-412. [Google Scholar]
  31. Kaya, M. F. (2013). Coğrafya eğitiminde yönelimler: 2012 yılına kadar yapılan lisansüstü tezler üzerine bir meta-analiz çalışması. Marmara Coğrafya Dergisi, 27, 282-313. [Google Scholar]
  32. Kazu, İ. Y., & Çam, H. (2019). Öğretmen yeterliği ve nitelikleri üzerine yapılmış lisansüstü çalışmaların incelenmesi: Bir içerik analizi çalışması. Electronic Journal of Social Sciences, 18(71), 1349-1367. [Google Scholar]
  33. Koç, F., & Saranlı, A. G. (2017). Erken çocukluk dönemindeki üstün yetenekli çocuklara ilişkin Türkiye’de gerçekleştirilen lisansüstü çalışmaların çok boyutlu analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(41), 163-183. [Google Scholar]
  34. Körükçü, Ö., Kapıkıran, N. A., & Aral, N. (2016). Schwartz’ın modeline göre 3-6 yaş resimli çocuk kitaplarında değerlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 133-151. [Google Scholar]
  35. Küçük, N. (2016). Schwatz’ın "değer yönelimleri ölçeği" ile Türkiye'deki öğrenciler üzerine yapılmış olan bazı araştırma bulgularının değerlendirilmesi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (57), 280-296. [Google Scholar]
  36. Mahmudova, G. Y., & İnceoğlu, M. T. D. Türk basınında Azerbaycan imajı: Haydar Aliyev’in ölümü üzerine karşılaştırmalı içerik analizi.  Doktora tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. [Google Scholar]
  37. Mayring, P. (2004). Qualitative content analysis. Flick, U., Kardoff, E., & Steinke, I. (Ed.). A companion to qualitative research (s. 266-269) içinde. London: Sage Publication. [Google Scholar]
  38. Milli Eğitim Temel Kanunu (1973, 14 Haziran). Resmi Gazete (Sayı: 14574). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14574.pdf [Google Scholar]
  39. Ozan, C., & Köse, E. (2014). Eğitim programları ve öğretim alanındaki araştırma eğilimleri. Sakarya University Journal of Education, 4(1), 116-136. [Google Scholar]
  40. Özbey, Ö. F., & Şama, E. (2017). 2012-2016 Arasındaki Yıllarda Çevre Eğitimi Kapsamında Yayımlanan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 212-226. [Google Scholar]
  41. Schwartz, S. (2007). Value orientations: measurement, antecedents and consequences across nations. Jowell, R., Roberts, C., Fitzgerald, R., & Eva, G. (Ed.).  Measuring attitudes cross-nationally: Lessons from the European Social Survey (s. 169-203) içinde. London: SAGE. [Google Scholar]
  42. Seçer, İ., Ay, İ., Ozan, C., & Yılmaz, B. Y. (2016). Rehberlik ve psikolojik danışma alanındaki araştırma eğilimleri: Bir içerik analizi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(41), 49-60. [Google Scholar]
  43. Şimşek, A., Özdamar, N., Becit, G., Kılıçer, K., Akbulut, Y., & Yıldırım, Y. (2008). Türkiye’deki eğitim teknolojisi araştırmalarında güncel eğilimler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 439-458. [Google Scholar]
  44. Topçuoğlu, A., & Aksan, G. (2019). Üniversite gençliğinin değerleri: 20 yıl sonra ne değişti? OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11 (18), 2241-2274.  [Google Scholar]
  45. Tutar, M., Kurt, M., & Karamustafaoğlu, O. (2017). Fen bilimleri eğitimindeki beyin temelli öğrenme araştırmalarının incelenmesi (2000-2015 yılları arası). Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 236-249. [Google Scholar]
  46. Ulusoy, K., & Dilmaç, B. (2018). Değerler eğitimi  (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. [Google Scholar]
  47. Uygun, S. (2012). Eğitim Tarihi Alanında Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Analizi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(33), 263-282. [Google Scholar]
  48. Varışoğlu, B., Şahin, A., & Göktaş, Y. (2013). Türkçe eğitimi araştırmalarında eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1767-1781. [Google Scholar]
  49. Veyis, F. (2020). Türk Dili ve Edebiyatı eğitimi alanında lisansüstü araştırmalar üzerine bir inceleme. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (67), 683-702.  [Google Scholar]
  50. Yaman, E. (2016). Değerler eğitimi: Eğitimde yeni ufuklar. Ankara: Akçağ Yayınları. [Google Scholar]
  51. Yenilmez, K., & Sölpük, N. (2014). Matematik dersi öğretim programı ile ilgili tezlerin incelenmesi (2004-2013). Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 33-42. [Google Scholar]
  52. Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. [Google Scholar]
  53. Yılmaz, F., & Göçen, S. (2019). Hayat Bilgisi öğretim programına ilişkin yapılan araştırmalara yönelik bir inceleme. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 79-86. [Google Scholar]