International Association of Educators   |  ISSN: 1309-0682
Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi
International Association of Educators

Orjinal Araştırma Makalesi | Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 2020, Cil. 14(31) 195-223

Psikolojik Danışman Adaylarının Problem Çözme Becerisinin Açıklanmasında Düşünme Stilleri ve Empatinin Rolü

Fatih Camadan & Merve Akdeniz

ss. 195 - 223   |  DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2020.234.10   |  Makale No: MANU-1906-30-0001.R1

Yayın tarihi: Mart 17, 2020  |   Okunma Sayısı: 406  |  İndirilme Sayısı: 703

PDF İndir

Özet

Bu araştırmada psikolojik danışman adaylarının problem çözme becerisinin açıklanmasında düşünme stilleri ve empatinin rolü incelenmiştir. Araştırmanın modeli nicel araştırma yaklaşımına dayalı ilişkisel tarama olarak belirlenmiştir. Araştırma farklı sınıflarda öğrenim gören 138 kız ve 50 erkek olmak üzere toplam 188 psikolojik danışman adayı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verilerinin toplanmasında; “Problem Çözme Envanteri”, “Düşünme Stilleri Ölçeği”, “Temel Empati Ölçeği” ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre psikolojik danışman adaylarının problem çözme becerisinin, karmaşık düşünme stili, basit düşünme stili ve bilişsel empati değişkenleri tarafından anlamlı ve olumlu şekilde açıklandığı bulunmuştur. Bununla birlikte psikolojik danışman adaylarının duygusal empatilerinin kız öğrencilerin lehine ve karmaşık düşünme stilinin erkek öğrencilerin lehine anlamlı şekilde farklılık gösterdiği saptanmıştır. Ancak problem çözme becerisi, bilişsel empati ve basit düşünme stilinin cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Ayrıca psikolojik danışman adaylarının problem çözme becerisi, dördüncü sınıf öğrencilerinin lehine anlamlı şekilde farklılık gösterirken; duygusal empati, bilişsel empati, karmaşık düşünme stili ve basit düşünme stilinin sınıf düzeyine göre anlamlı bir farklılık göstermediği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler: psikolojik danışman adayı, problem çözme becerisi, düşünme stilleri, empati

Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
Camadan, F. & Akdeniz, M. (2020). Psikolojik Danışman Adaylarının Problem Çözme Becerisinin Açıklanmasında Düşünme Stilleri ve Empatinin Rolü . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(31), 195-223. doi: 10.29329/mjer.2020.234.10

Harvard
Camadan, F. and Akdeniz, M. (2020). Psikolojik Danışman Adaylarının Problem Çözme Becerisinin Açıklanmasında Düşünme Stilleri ve Empatinin Rolü . Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(31), pp. 195-223.

Chicago 16th edition
Camadan, Fatih and Merve Akdeniz (2020). "Psikolojik Danışman Adaylarının Problem Çözme Becerisinin Açıklanmasında Düşünme Stilleri ve Empatinin Rolü ". Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi 14 (31):195-223. doi:10.29329/mjer.2020.234.10.
Kaynakça
  1. Acar, N. V. (2015). Yeniden Terapötik İletişim: Kişiler Arası İlişkiler. Ankara: Nobel Yayıncılık. [Google Scholar]
  2. Akboy, R., Argun, Y., & İkiz, E. (2005). PDR lisans ve lisansüstü programında öğrenim gören öğrencilerin düşünme stilleri ve benlik saygılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 283-292. [Google Scholar]
  3. Aksan, N., & Sözer, M. A. (2007). Üniversite öğrencilerinin epistemolojik inançları ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkiler. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 31-50. [Google Scholar]
  4. Aktaş, İ., & Sezen-Balçıkanlı, G. (2018). The levels of empathy and social problem solving skills of physical education and sports teacher candidates. Journal on Educational Psychology, 11(4), 8-14. [Google Scholar]
  5. Alper, D. (2007). Psikolojik danışmanlar ve sınıf öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyleri-iletişim ve empati becerilerinin karşılaştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir. [Google Scholar]
  6. Altuntaş, E. A. (2008). Okul yöneticilerinin düşünme stilleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. [Google Scholar]
  7. Alver, B. (2005). Psikolojik danışma ve rehberlik eğitimi alan öğrencilerin empatik beceri ve karar verme stratejilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(14), 19-34. [Google Scholar]
  8. Arıcıoğlu, A. (2008). Psikolojik danışman adaylarının yardım etme stilleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. [Google Scholar]
  9. Arın, A. (2006). Lise yöneticilerinin öğretim liderliği davranışları ile kullandıkları karar verme stratejileri ve problem çözme becerileri arasındaki ilişki düzeyi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir. [Google Scholar]
  10. Balcı, E. (2012). Sınıf öğretmenlerinin empatik eğilim düzeyleri: Beşiktaş ilçesi örneği. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. [Google Scholar]
  11. Barrett-Lennard, G. T. (1981). The empathy cycle: Refinement of a nuclear concept. Journal of Counseling Psychology, 28(2), 91-100. [Google Scholar]
  12. Barrio Minton, C., & Myers, J. (2008). Cognitive style and theoretical orientation: Factors affecting intervention style interest and use. Journal of Mental Health Counseling, 30(4), 330-344. [Google Scholar]
  13. Buluş, M. (2005). İlköğretim bölümü öğrencilerinin düşünme stilleri profili açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 6(1), 1-24. [Google Scholar]
  14. Buluş, M. (2006). Assessment of Thinking Styles Inventory, Academic Achievement and Student Teachers’ Characteristics. Eğitim ve Bilim, 31(139), 35-48. [Google Scholar]
  15. Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences (2nd Ed.). hillsdale, NJ: Lawrence Earlbaum Associates. [Google Scholar]
  16. Cormier, S., & Hackney, H. (2013). Psikolojik Danışma: Stratejiler ve Müdahaleler (Çev. Ed. S. Doğan ve B. Yaka). Ankara: Pegem Akademi. [Google Scholar]
  17. Cüceloğlu, D. (2014). İnsan ve Davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi. [Google Scholar]
  18. Çınar, Y. (2016). Psikolojik danışmanların tükenmişlik düzeyleri ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. [Google Scholar]
  19. Çivitçi, N., & Arıcıoğlu, A. (2012). Beş faktör kuramına dayalı kişilik özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 78-96. [Google Scholar]
  20. Demir, İ., & Gazioglu, E. İ. (2012). Theoretical orientations of Turkish counselor trainees: The role of thinking styles, epistemology and curiosity. Psychology, 3(7), 527-533. [Google Scholar]
  21. Dinçer, B. (2009). Öğretmen adaylarının düşünme stilleri profillerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Aydın. [Google Scholar]
  22. Dinçer, B., & Saracaloğlu, A. S. (2011). Öğretmen adaylarının düşünme stilleri profillerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(4), 701-744. [Google Scholar]
  23. Dökmen, Ü. (2016). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Remzi Kitabevi. [Google Scholar]
  24. Duru, E. (2002). Öğretmen adaylarında kişi-durum yaklaşımı bağlamında yardım etme davranışı, empati ve düşünme stilleri ilişkisi ve bu değişkenlerin bazı psikososyal değişkenler açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir. [Google Scholar]
  25. Egan, G. (2011). Psikolojik Danışma Becerileri: The Skilled Helper (Çev. Ö. Yüksel). İstanbul: Kaknüs Yayınları. [Google Scholar]
  26. Genç, S. Z., & Kalafat, T. (2010). Öğretmen adaylarının empatik becerileri ile problem çözme becerileri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2), 135-147. [Google Scholar]
  27. Gültekin, A. (2006). Psikolojik danışmanlık ve rehberlik öğrencilerinin problem çözme becerilerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Erzurum. [Google Scholar]
  28. Gürbüz, O. (2015). Öğretmen adaylarının yenilikçilikleri ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi: ÇOMÜ Eğitim Fakültesi örneği. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale. [Google Scholar]
  29. Hackney H., & Cormier S. (2008). Psikolojik Danışma İlke Ve Teknikleri: Psikolojik Yardım Süreci El Kitabı (Çev. T. Ergene ve S. Aydemir Sevim). Ankara: Mentis Yayıncılık. [Google Scholar]
  30. Hamamcı, Z., & Esen Çoban, A. (2009). Psikodramanın psikolojik danışmanların problem çözme becerilerini algılama düzeyleri üzerine etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 63-74.  [Google Scholar]
  31. Heppner, P. P., & Krauskopf, K. (1987). An infromation processing apporach to personal problem solving. The Counseling Psychologist, 15, 34–37. [Google Scholar]
  32. Heppner, P. P., & Petersen, C. H. (1982). The development and implications of a personal problem-solving inventory. Journal of Counseling Psychology, 29(1), 66-75. [Google Scholar]
  33. İkiz, F. E. (2006). Danışma becerileri eğitiminin danışmanların empatik eğilim, empatik beceri ve tükenmişlik düzeyleri üzerindeki etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir. [Google Scholar]
  34. Jolliffe, D., & Farrington, D. P. (2006). Development and validation of the Basic Empathy Scale. Journal of Adolescence, 29(4), 589-611. [Google Scholar]
  35. Kağıtçıbaşı, Ç. (2017). Dünden Bugüne İnsan ve İnsanlar: Sosyal Psikolojiye Giriş. İstanbul: Evrim Yayınevi. [Google Scholar]
  36. Karabulut, E. (2014). Psikolojik danışman adaylarının duygusal zekâ düzeyleri ile düşünme stilleri arasındaki ilişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir. [Google Scholar]
  37. Karaca, R., & İkiz, E. (2010). Psikolojik Danışma Ve Rehberlikte Çağdaş Bir Anlayış. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. [Google Scholar]
  38. Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık. [Google Scholar]
  39. Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 177-184. [Google Scholar]
  40. Köseoğlu, S. (1994). Psikolojik danışmanların empatik becerilerinin ve kişilik özelliklerinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. [Google Scholar]
  41. Kurt, G. (2007). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışma bölümü öğrencilerine verilen duygusal zekâ düşünme becerileri eğitiminin empatik beceri düzeylerine etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Samsun. [Google Scholar]
  42. Kuzgun, Y. (2009). Rehberlik ve Psikolojik Danışma. Ankara: Nobel Yayıncılık.  [Google Scholar]
  43. Kuzu, Y. (2015). Öğretmen adaylarının problem çözme becerileri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Ahi Evran Üniversitesi örneği. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir. [Google Scholar]
  44. M.E.B. (2017). Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/11/20171110-2.htm. adresinden 12.02.2019 tarihinden edinilmiştir. [Google Scholar]
  45. Mcleod J., & Mcleod J. (2015). Danışmanlık Becerileri (Çev. M. Şahin ve N. Sağlam). Ankara: Nobel Yayıncılık. [Google Scholar]
  46. Nelson-Jones, R. (2013). Temel Psikolojik Danışma Becerileri: Yardımcının El Kitabı (Çev. G. Sart). Ankara: Nobel Yayıncılık. [Google Scholar]
  47. Otacıoğlu, S. G. (2007). Eğitim fakültelerinin farklı branşlarında eğitim alan öğrencilerin problem çözme beceri düzeylerinin karşılaştırılması. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), 29, 73-83. [Google Scholar]
  48. Özbulak, B. E., & Serin, N. B. (2011). Okul psikolojik danışmanlarının problem çözme ve sosyal beceri düzeylerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41), 302-312. [Google Scholar]
  49. Pala, A. (2008). Öğretmen adaylarının empati kurma düzeyleri üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(23), 13-23. [Google Scholar]
  50. Pallant, J. (2015). SPSS Kullanma Kılavuzu (Çev. Sibel, Balcı ve Berat, Ahi.). Ankara: Nobel Yayınları. [Google Scholar]
  51. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Alanında Çalışanlar İçin Etik Kurallar (2011). Ankara Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yayınları. [Google Scholar]
  52. Rehber, E., & Atıcı, M. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin empatik eğilim düzeylerine göre çatışma çözme davranışlarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 323-342.  [Google Scholar]
  53. Sargın, N. (1993). Rehber öğretmenlerin empati düzeylerinin geliştirilmesine ilişkin bir model önerisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi. [Google Scholar]
  54. Schmidt, J. J. (2017). Okullarda Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik: Öğrenciler İçin Kapsamlı Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programları (Çev. Prof. Dr. S. Doğan). Ankara: Nobel Yayıncılık. [Google Scholar]
  55. Sternberg, R. J. (1997). Thinking Styles. New York: Cambridge University Press. [Google Scholar]
  56. Sternberg, R. J., & Wagner, R. K. (1992). Thinking Styles İnventory. Unpublished Test, Yale University. [Google Scholar]
  57. Sternberg, R. J., & Zhang, L. F. (2005). Styles of thinking as a basis of differentiated instruction. Theory Into Practice, 44(3), 245-253. [Google Scholar]
  58. Sünbül, A. M. (2004). Düşünme stilleri ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Eğitim ve Bilim, 29(132), 25-42. [Google Scholar]
  59. Şahin, N., Şahin, N. H., & Heppner, P. P. (1993). The psychometric properties of the problem solving inventory. Cognitive Therapy and Research, 17(4), 379-396.  [Google Scholar]
  60. Tabachnick, B. G., & Fidell L. S. (2015). Çok Değişkenli İstatistiklerin Kullanımı (Çev. Ed. Prof. Dr. M. Baloğlu). Ankara: Nobel Yayıncılık. [Google Scholar]
  61. Topcu, Erdur-Baker, & Çapa-Aydın (2010). Temel empati ölçeği Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(34), 174-182. [Google Scholar]
  62. Türk Dil Kurumu (1998). Türkçe Sözlük. http://sozluk.gov.tr/ adresinden 12.03.2019 tarihinden edinilmiştir.  [Google Scholar]
  63. Uyanık, N. (2017). Eğitim fakültesi öğrencilerinin düşünme stilleri ile düşünme ihtiyaçları arasındaki ihtiyaçların incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep. [Google Scholar]
  64. Yağcı, E., & Özkeş, B. (2017). Öğretmen adaylarının problem çözme becerileri ve düşünme stilleri arasındaki ilişki. Pegem Atıf İndeksi, 223-230. [Google Scholar]
  65. Yıldırım, İ. (1992). Psikolojik danışma ve rehberlik programı öğrencileri ile psikoloji programı öğrencilerinin empatik eğilim ve empatik beceri düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 193-208. [Google Scholar]
  66. YÖK (1988). Eğitim Fakültesi Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları (Eski Programlar): Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Lisans Programı. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/ogretmen-yetistirme adresinden 13.03.2019 tarihinden edinilmiştir. [Google Scholar]
  67. YÖK (2018). Yeni Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Lisans Programı. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari adresinden 10.03.2019 tarihinden edinilmiştir. [Google Scholar]
  68. Yüksel-Şahin, F. (2015). Psikolojik Danışmanlar İçin El Kitabı. Ankara: Nobel Yayıncılık. [Google Scholar]
  69. Zhang, L. F., & Postiglione, G. A. (2001). Thinking styles, self-esteem, and socio-economic status. Personality and Individual Differences, 31(8), 1333-1346. [Google Scholar]
İndir
Metric
Geçmiş
Benzer

Cilt 14 Sayı 31

Mart 2020

Tüm Makaleler

Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi

International Association of Educators.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Gizlilik     |     Kullanım Koşulları     |     Çerez Politikaları
Creative Commons Lisansı
© 2012 - 2024 - THDSoft e-Journal Management System.